Việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu có được xem như là một cách để cải thiện môi trường đầu tư hay không?

Nội dung chính

• Cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu là phải một trong hình thức của chống trốn thuế, rửa tiền thông qua thiên đường thuế không?
• Việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu có được xem như là một cách để cải thiện môi trường đầu tư hay không?
• Có những hình thức ưu đãi đầu tư nào?

Cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu là phải một trong hình thức của chống trốn thuế, rửa tiền thông qua thiên đường thuế không?

Thiên đường thuế là gì?

Thiên đường thuế là cách gọi bóng bảy của khái niệm “Offshore Zone”- một khu vực mà về mặt pháp lý mức thuế được ấn định hoặc rất thấp hoặc hoàn toàn được miễn.

Hay nói cách khác, thiên đường thuế là một quốc gia mà tại đó các cá nhân và tổ chức không phải nộp thuế hoặc nộp thuế với mức cực thấp.

Các cá nhân, tổ chức không cư trú tại "thiên đường thuế" có thể tận dụng các chế độ ưu đãi để tránh nộp thuế tại quốc gia mà họ cư trú.

Ngoài ra, thiên đường thuế cũng ám chỉ các nước, vùng lãnh thổ quy định các cá nhân nước ngoài được bảo mật thông tin về tài sản, thu nhập để tránh thuế hoặc giảm nghĩa vụ thuế phải nộp tại nơi họ cư trú.

Thiên đường thuế hạn chế cung cấp thông tin cho cơ quan thuế nước ngoài, nhất là thông tin về tài chính.

Thêm vào đó, theo Hồ sơ Panama (*) (Panama Paper) đã tiết lộ mạng lưới của hơn 214.000 thiên đường thuế liên quan đến người dân và các thực thể kinh doanh từ 200 quốc gia khác nhau, bao gồm danh sách các cổ đông, giám đốc, nhà chính trị và các tổ chức giàu có của nhiều qua.

(*) Hồ sơ Panama là một vụ rò rỉ lớn các hồ sơ tài chính từ cơ sở dữ liệu của Công ty Panama Mossack Fonseca.

Tổng khối lượng dữ liệu của hồ sơ Panama lên tới khoảng 2,76 terabyte, khiến nó trở thành vụ rò rỉ dữ liệu lớn nhất trong lịch sử. Dữ liệu liên quan đến giai đoạn kéo dài từ những năm 1970 đến mùa xuân năm 2016.

Cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu là phải một trong hình thức của chống trốn thuế, rửa tiền thông qua thiên đường thuế không?

Có thể nói, trong những năm gần đây, với sức ép của Chính phủ nhiều nước phát triển giành quyền thu thuế đối với các nguồn thu mà các nước đó có quyền đánh thuế, nên các thiên đường thuế phải ký thỏa thuận trao đổi thông tin về thuế và hiệp định hỗ trợ pháp lý song phương, cung cấp thông tin cho Chính phủ nước ngoài dưới hình thức thông tin bảo mật về tài khoản của nhà đầu tư ở nước ngoài.

Vậy, cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu có thể xem là một trong những hình thức của chống trốn thuế, rửa tiền thông qua thiên đường thuế.

Bởi, về nguyên tắc các nước G7 đã đồng ý áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp toàn cầu là 15% nhằm ngăn chặn cạnh tranh về thuế giữa các quốc gia.

Ngoài ra, nhiều nước đang phát triển hiện đang áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp dao động từ 20 - 40%, cao hơn mức 15%.

Tuy nhiên, các công ty có thể trả ít hơn mức thuế tối thiểu vì các công ty này được hưởng lợi từ các ưu đãi thuế.

Trong đó, hiện nay, ở Việt Nam theo quy định tại Điều 10 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 6 Điều 1 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi năm 2013 thì thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam là 20%.

Tuy nhiên trên thực tế, thuế thực tế đối với các doanh nghiệp FDI khi được hưởng các ưu đãi về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là thấp hơn 15%, trong đó có một số tập đoàn lớn chỉ ở mức 2,75% - 5,85%.

Cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu là phải một trong hình thức của chống trốn thuế, rửa tiền thông qua thiên đường thuế không? (Hình từ Internet)

Việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu có được xem như là một cách để cải thiện môi trường đầu tư hay không?

Vào ngày 29/11/2023, Quốc hội đã chính thức ban hành Nghị quyết 107/2023/QH15 về áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Nghị quyết áp dụng từ năm tài chính 2024.

Vậy việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu có được xem như là một cách để cải thiện môi trường đầu tư hay không?

Có thể nói rằng lợi ích lớn nhất trong việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu đó chính là việc có thể giành lấy quyền đánh thuế từ đó mang lại những nguồn lợi nhất định như:

- Tăng nguồn thu cho ngân sách để phục vụ cho việc triển khai thực hiện những chính sách mới nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

- Giảm trốn lậu, chuyển giá:

-...

Mặt khác, việc áp dụng chính sách sẽ đảm bảo được các vấn đề sau:

- Sự công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài;

- Thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế, môi trường đầu tư kinh doanh tiệm cận với xu thế chung của thế giới, trong khi vẫn giữ nguyên được các chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.

Mặc dù có thể thấy rằng việc tham gia công ước thuế tối thiểu toàn cầu sẽ xóa nhòa đi chính sách ưu đãi về thu hút đầu tư của Việt Nam dựa trên công cụ là chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tuy nhiên, chính sách thuế chỉ là một trong những yếu tố để tăng sức hấp dẫn trong thu hút FDI.

Ngoài ra, còn có thể kể đến các yếu tố khác như:

- Sự ổn định chính trị;

- Mức lương;

- Chất lượng cơ sở hạ tầng;

- Chất lượng nguồn nhân lực;

- Quy mô thị trường trong nước;

- Tiếp cận hàng hóa cơ bản;

- Tiếp cận thị trường thế giới (FTAs)

- Sự hỗ trợ của chính quyền;

- Liên kết chuỗi và cụm ngành;

Tóm lại, từ các phân tích trên có thể thấy rằng việc Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu có thể được xem như là một cách để cải thiện môi trường đầu tư.

Dễ thấy nhất là việc Việt Nam giành lấy quyền đánh thuế từ đó tăng nguồn thu cho ngân sách để phục vụ cho việc triển khai thực hiện những chính sách mới nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài, cải thiện môi trường đầu tư.

Có những hình thức ưu đãi đầu tư nào?

Đối chiếu với quy định tại Điều 15 Luật Đầu tư 2020 thì hình thức ưu đãi đầu tư bao gồm:

- Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, bao gồm áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn mức thuế suất thông thường có thời hạn hoặc toàn bộ thời gian thực hiện dự án đầu tư; miễn thuế, giảm thuế và các ưu đãi khác theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp;

- Miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định; nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu;

- Miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất;

- Khấu hao nhanh, tăng mức chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế.