Việc lấy mẫu chuyến hàng trong kiểm dịch thực vật được thực hiện nhằm mục đích gì? Khi kiểm dịch sẽ dựa vào yếu tố nào?

Nội dung chính

• Việc áp dụng các phương pháp nhằm xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật cần tuân thủ quy định chung nào?
• Việc lấy mẫu chuyến hàng trong kiểm dịch thực vật được thực hiện nhằm mục đích gì?
• Khi kiểm dịch thực vật mỗi lô hàng sẽ dựa vào những yếu tố nào?

Việc áp dụng các phương pháp nhằm xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật cần tuân thủ quy định chung nào?

Tại Mục 4 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8597:2010 về kiểm dịch thực vật - phương pháp luận về việc lấy mẫu chuyến hàng quy định việc áp dụng các phương pháp nhằm xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật cần tuân thủ quy định chung sau:

- Các phương pháp lấy mẫu do NPPO sử dụng trong lựa chọn các mẫu để kiểm tra chuyến hàng vận chuyển trong thương mại quốc tế dựa trên một số khái niệm lấy mẫu. Các khái niệm này bao gồm các tham số như: mức chấp nhận, mức phát hiện, mức tin cậy, hiệu quả phát hiện và cỡ mẫu.

- Việc áp dụng các phương pháp dựa trên thống kê, như lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản, lấy mẫu có hệ thống, lấy mẫu phân tầng, lấy mẫu tuần tự hoặc lấy mẫu theo cụm, cho các kết quả với mức tin cậy có tính thống kê.

+ Các phương pháp lấy mẫu khác không dựa trên thống kê, như lấy mẫu thuận tiện, lấy mẫu tùy ý hoặc lấy mẫu chọn lọc, có thể cung cấp các kết quả có giá trị trong việc xác định sự có mặt hay không có mặt dịch hại thuộc diện điều chỉnh nhưng các phương pháp này không có suy luận thống kê.

+ Những giới hạn về thao tác sẽ ảnh hưởng đến thực tế lấy mẫu ở phương pháp này hoặc với phương pháp khác.

- Trong việc sử dụng phương pháp lấy mẫu, NPPO chấp nhận một vài mức độ rủi ro là có thể không phát hiện được các lô hàng không tuân thủ biện pháp KDTV.

+ Việc kiểm tra bằng phương pháp dựa trên thống kê chỉ có thể cung cấp các kết quả với độ tin cậy nhất định và không thể chứng minh trong chuyến hàng không có dịch hại.

Việc lấy mẫu chuyến hàng trong kiểm dịch thực vật được thực hiện nhằm mục đích gì? Khi kiểm dịch sẽ dựa vào yếu tố nào? (Hình từ internet)

Việc lấy mẫu chuyến hàng trong kiểm dịch thực vật được thực hiện nhằm mục đích gì?

Theo Mục 5 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8597:2010 về kiểm dịch thực vật - phương pháp luận về việc lấy mẫu chuyến hàng quy định như sau:

5. Mục đích lấy mẫu chuyển hàng

Lấy mẫu chuyến hàng được thực hiện cho việc kiểm tra và/hoặc thử nghiệm để:

- phát hiện dịch hại thuộc diện điều chỉnh;

- đảm bảo rằng số lượng dịch hại thuộc diện điều chỉnh hoặc các đơn vị bị nhiễm dịch trong chuyến hàng không vượt quá mức sai số cụ thể đối với dịch hại;

- đảm bảo điều kiện KDTV chung của một chuyến hàng;

- phát hiện các sinh vật có nguy cơ KDTV nhưng chưa được xác định;

- tối ưu hóa khả năng phát hiện các dịch hại thuộc diện điều chỉnh cụ thể;

- sử dụng tối đa các nguồn mẫu sẵn có;

- thu thập thông tin khác, ví dụ để giám sát đường lan truyền;

- xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về KDTV;

- xác định phần chuyến hàng bị nhiễm dịch.

Cần chú ý rằng, việc kiểm tra và/hoặc thử nghiệm dựa trên việc lấy mẫu luôn liên quan đến mức độ lỗi. Việc chấp nhận một số khả năng sự có mặt của dịch hại là tất yếu trong khi sử dụng qui trình lấy mẫu dùng để kiểm tra và/ hoặc thử nghiệm. Việc kiểm tra và/ hoặc thử nghiệm sử dụng phương pháp lấy mẫu dựa trên thống kê có thể cung cấp một mức tin cậy mà sự ảnh hưởng của dịch hại ở dưới một mức nhất định, nhưng nó không chứng minh được rằng dịch hại thực sự không có mặt trong chuyến hàng.

Như vậy, việc lấy mẫu chuyến hàng trong kiểm dịch thực vật được thực hiện nhằm các mục đích sau:

- Phát hiện dịch hại thuộc diện điều chỉnh;

- Đảm bảo rằng số lượng dịch hại thuộc diện điều chỉnh hoặc các đơn vị bị nhiễm dịch trong chuyến hàng không vượt quá mức sai số cụ thể đối với dịch hại;

- Đảm bảo điều kiện KDTV chung của một chuyến hàng;

- Phát hiện các sinh vật có nguy cơ KDTV nhưng chưa được xác định;

- Tối ưu hóa khả năng phát hiện các dịch hại thuộc diện điều chỉnh cụ thể;

- Sử dụng tối đa các nguồn mẫu sẵn có;

- Thu thập thông tin khác, ví dụ để giám sát đường lan truyền;

- Xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về KDTV;

- Xác định phần chuyến hàng bị nhiễm dịch.

Khi kiểm dịch thực vật mỗi lô hàng sẽ dựa vào những yếu tố nào?

Căn cứ Mục 6 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8597:2010 về kiểm dịch thực vật - phương pháp luận về việc lấy mẫu chuyến hàng quy định như sau:

6. Yêu cầu

6.1. Xác định lô hàng

Một chuyến hàng có thể gồm một hoặc nhiều lô hàng. Khi chuyển hàng có nhiều lô hàng, thì việc kiểm tra để xác định sự tuân thủ các yêu cầu KDTV có thể phải gồm nhiều kiểm tra bằng mắt riêng biệt, do đó lô hàng sẽ phải được lấy mẫu riêng rẽ. Trong những trường hợp như vậy, các mẫu liên quan đến từng lô hàng phải được tách riêng và được xác định để lô thích hợp có thể được xác định rõ nếu việc kiểm tra hoặc thử nghiệm tiếp theo phát hiện sự không tuân thủ các yêu cầu về KDTV. Một lô hàng dù không được kiểm tra hoặc sẽ được kiểm tra thì vẫn phải được xác định bằng các yếu tố được nêu trong TCVN 7667:2007 (5.1.5).

Một lô hàng được lấy mẫu phải có số lượng các đơn vị hàng hóa đơn lẻ, có thể xác định được do sự đồng nhất về các yếu tố như:

- nơi xuất xứ;

- người trồng;

- điều kiện đóng gói;

- loài, giống hoặc độ chín;

- nhà xuất khẩu;

- vùng sản xuất;

- dịch hại thuộc diện điều chỉnh và đặc điểm của chúng;

- biện pháp xử lý ở nơi xuất xứ;

- hình thức chế biến.

Tiêu chí do NPPO sử dụng để phân biệt giữa các lô hàng phải áp dụng một cách nhất quán cho các chuyến hàng giống nhau.

Việc xử lý nhiều loại hàng hóa như một lô hàng đơn lẻ để thuận tiện nhưng có thể là không thể rút ra suy luận thống từ các kết quả lấy mẫu.

Theo quy định trên, khi kiểm dịch thực vật mỗi lô hàng sẽ dựa vào những yếu tố sau:

- Nơi xuất xứ;

- Người trồng;

- Điều kiện đóng gói;

- Loài, giống hoặc độ chín;

- Nhà xuất khẩu;

- Vùng sản xuất;

- Dịch hại thuộc diện điều chỉnh và đặc điểm của chúng;

- Biện pháp xử lý ở nơi xuất xứ;

- Hình thức chế biến.

Tiêu chí do NPPO sử dụng để phân biệt giữa các lô hàng phải áp dụng một cách nhất quán cho các chuyến hàng giống nhau.

Lưu ý: Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8597:2010 chỉ áp dụng cho các tổ chức bảo vệ thực vật quốc gia (NPPO) trong việc lựa chọn các phương pháp lấy mẫu thích hợp dùng cho kiểm tra hoặc thử nghiệm các chuyến hàng để xác minh sự tuân thủ các yêu cầu về kiểm dịch thực vật (KDTV).