Tự vệ vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng gây thương tích 22% thì có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Nội dung chính

• Thế nào là phòng vệ chính đáng?
• Thế nào là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng?
• Tự vệ vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng gây thương tích 22% thì có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Thế nào là phòng vệ chính đáng?

Căn cứ khoản 1 Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về phòng vệ chính đáng như sau:

“Điều 22. Phòng vệ chính đáng

1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

…”

Theo đó, phòng vệ chính đáng là hành vi của một người chống trả lại sự xâm phạm từ người khác một cách cần thiết để bảo vệ lợi ích của bản thân, của người khác và lợi ích của Nhà nước, cơ quan, tổ chức. Hành vi này không phải là tội phạm.

Thế nào là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng?

Căn cứ khoản 2 Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng như sau:

“Điều 22. Phòng vệ chính đáng

…

2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này.”

Theo đó, vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết và không phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi xâm phạm. Và hành vi này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Phòng vệ chính đáng (Hình từ Internet)

Tự vệ vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng gây thương tích 22% thì có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Căn cứ Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng như sau:

“Điều 136. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội

1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

3. Phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.”

Theo đó, trường hợp người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Phạm tội thuộc những trường hợp khác theo quy định nêu trên thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với khung hình phạt tương ứng.

Trong trường hợp của bạn, mức độ của hành vi tấn công bằng dao là rất nguy hiểm, có thể uy hiếp đến tính mạng của bạn, bạn có quyền phòng vệ.

Tuy nhiên trường hợp bạn phòng vệ có chính đáng hay đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng thì cần xem xét kết luận của cơ quan điều tra có thẩm quyền.

Nhưng việc phòng vệ này chỉ gây thương tích cho người kia 22% thì rõ ràng chưa đủ căn cứ để cấu thành tội này bởi ngoài yếu tố vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng còn phải gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe cho người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% trở lên.

Nên việc bạn chống trả dẫn đến làm người đó bị thương, tỉ lệ tổn thương là 22% thì sẽ không phạm tội này.