Trong lĩnh vực hàng hải, người vận chuyển có nghĩa vụ ký phát vận đơn không? Tên người vận chuyển không được xác định cụ thể trong vận đơn thì xử lý như thế nào?

Nội dung chính

• Người vận chuyển có nghĩa vụ ký phát vận đơn không?
• Tên người vận chuyển không được xác định cụ thể trong vận đơn thì xử lý như thế nào?
• Trường hợp hàng hóa được đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển thì ghi chú vận đơn như thế nào?
• Vận đơn chuyển nhượng bằng cách nào?

Người vận chuyển có nghĩa vụ ký phát vận đơn không?

Theo Điều 159 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định ký phát vận đơn như sau:

- Theo yêu cầu của người giao hàng, người vận chuyển có nghĩa vụ ký phát cho người giao hàng một bộ vận đơn.

- Vận đơn có thể được ký phát dưới dạng sau đây:

+ Ghi rõ tên người nhận hàng, gọi là vận đơn đích danh;

+ Ghi rõ tên người giao hàng hoặc tên những người do người giao hàng chỉ định phát lệnh trả hàng, gọi là vận đơn theo lệnh;

+ Không ghi rõ tên người nhận hàng hoặc người phát lệnh trả hàng, gọi là vận đơn vô danh.

- Trường hợp trong vận đơn theo lệnh không ghi rõ tên người phát lệnh trả hàng thì người giao hàng mặc nhiên được coi là người có quyền đó.

Như vậy, theo yêu cầu của người giao hàng, người vận chuyển có nghĩa vụ ký phát cho người giao hàng một bộ vận đơn.

Vận đơn hàng hải

Tên người vận chuyển không được xác định cụ thể trong vận đơn thì xử lý như thế nào?

Theo Điều 160 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định nội dung của vận đơn, bao gồm:

- Vận đơn bao gồm nội dung sau đây:

+ Tên và trụ sở chính của người vận chuyển;

+ Tên người giao hàng;

+ Tên người nhận hàng hoặc ghi rõ vận đơn được ký phát dưới dạng vận đơn theo lệnh hoặc vận đơn vô danh;

+ Tên tàu biển;

+ Tên hàng, mô tả về chủng loại, kích thước, thể tích, số lượng đơn vị, trọng lượng hoặc giá trị hàng hóa, nếu xét thấy cần thiết;

+ Mô tả tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hóa;

+ Ký, mã hiệu và đặc điểm nhận biết hàng hóa mà người giao hàng đã thông báo bằng văn bản trước khi bốc hàng lên tàu biển và được đánh dấu trên từng đơn vị hàng hóa hoặc bao bì;

+ Giá dịch vụ vận chuyển và các khoản thu khác của người vận chuyển; phương thức thanh toán;

+ Nơi bốc hàng và cảng nhận hàng;

+ Cảng trả hàng hoặc chỉ dẫn thời gian, địa điểm sẽ chỉ định cảng trả hàng;

+ Số bản vận đơn gốc đã ký phát cho người giao hàng;

+ Thời điểm và địa điểm ký phát vận đơn;

+ Chữ ký của người vận chuyển hoặc thuyền trưởng hoặc đại diện khác có thẩm quyền của người vận chuyển.

Trong vận đơn, nếu thiếu một hoặc một số nội dung quy định tại khoản này nhưng phù hợp với quy định tại Điều 148 của Bộ luật này thì không ảnh hưởng đến giá trị pháp lý của vận đơn.

- Trường hợp tên người vận chuyển không được xác định cụ thể trong vận đơn thì chủ tàu được coi là người vận chuyển. Trường hợp vận đơn được lập theo quy định tại khoản 1 Điều này ghi không chính xác hoặc không đúng sự thật về người vận chuyển thì chủ tàu chịu trách nhiệm bồi thường các tổn thất phát sinh và sau đó được quyền yêu cầu người vận chuyển bồi hoàn.

Theo đó, trường hợp tên người vận chuyển không được xác định cụ thể trong vận đơn thì chủ tàu được coi là người vận chuyển.

Trường hợp hàng hóa được đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển thì ghi chú vận đơn như thế nào?

Theo Điều 161 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định về ghi chú trong vận đơn như sau:

- Người vận chuyển có quyền ghi chú trong vận đơn nhận xét của mình nếu có nghi vấn về tình trạng bên ngoài hoặc bao bì hàng hóa.

- Người vận chuyển có quyền từ chối ghi trong vận đơn sự mô tả về hàng hóa, nếu có đủ căn cứ nghi ngờ tính chính xác về lời khai báo của người giao hàng ở thời điểm bốc hàng hoặc khi không có điều kiện xác minh.

- Người vận chuyển có quyền từ chối ghi trong vận đơn ký, mã hiệu hàng hóa, nếu chúng chưa được đánh dấu rõ ràng trên từng kiện hàng hoặc bao bì, bảo đảm dễ nhận thấy khi chuyến đi kết thúc.

- Trường hợp hàng hóa được đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển thì người vận chuyển có quyền ghi vào vận đơn là không biết rõ nội dung bên trong.

- Người vận chuyển không chịu trách nhiệm bồi thường mất mát, hư hỏng hàng hóa hoặc tổn thất liên quan đến hàng hóa trong mọi trường hợp, nếu người giao hàng đã cố tình khai gian về chủng loại, giá trị của hàng hóa khi bốc hàng và khai báo đó đã được ghi nhận vào vận đơn.

Như vậy, trường hợp hàng hóa được đóng gói trước khi giao cho người vận chuyển thì người vận chuyển có quyền ghi vào vận đơn là không biết rõ nội dung bên trong.

Vận đơn chuyển nhượng bằng cách nào?

Theo Điều 162 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định:

- Vận đơn theo lệnh được chuyển nhượng bằng cách ký hậu vận đơn. Người ký hậu cuối cùng có quyền phát lệnh trả hàng trong vận đơn theo lệnh là người nhận hàng hợp pháp.

- Vận đơn vô danh được chuyển nhượng bằng cách người vận chuyển trao vận đơn vô danh đó cho người được chuyển nhượng. Người xuất trình vận đơn vô danh là người nhận hàng hợp pháp.

- Vận đơn đích danh không được chuyển nhượng. Người có tên trong vận đơn đích danh là người nhận hàng hợp pháp.

Như vậy, đối với từng vận đơn mà có cách chuyển nhượng phù hợp. Riêng vận đơn đích danh không được chuyển nhượng.