công nghệ như quyền kiểm soát thông tin cá nhân, đã xuất hiện mạnh mẽ.
Những ví dụ này cho thấy sự tác động lẫn nhau giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội.
Tồn tại xã hội (các điều kiện vật chất và kinh tế) quyết định ý thức xã hội, nhưng đồng thời, ý thức xã hội cũng có khả năng tác động trở lại để thay đổi tồn tại xã hội, tạo ra những chuyển biến