Thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách thành viên trong những trường hợp nào theo quy định hiện nay? Trình tự hủy bỏ thực hiện ra sao?

Nội dung chính

• Việc kiểm tra thành viên bù trừ định kỳ có phải sẽ do Trung tâm lưu ký chứng khoán thực hiện hay không?
• Thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách thành viên trong những trường hợp nào theo quy định hiện nay?
• Việc hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ được thực hiện theo trình tự như thế nào?

Việc kiểm tra thành viên bù trừ định kỳ có phải sẽ do Trung tâm lưu ký chứng khoán thực hiện hay không?

Căn cứ Điều 11 Quy chế thành viên bù trừ chứng khoán phái sinh tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 84/QĐ-VSD năm 2022 quy định về việc kiểm tra thành viên bù trừ như sau:

Kiểm tra thành viên bù trừ

...

2. Kế hoạch, trình tự, thủ tục kiểm tra

VSD phối hợp thực hiện theo kế hoạch, trình tự, thủ tục kiểm tra định kỳ hoặc bất thường của UBCKNN theo quy định tại khoản 5 Điều 16 Thông tư 95/2020/TT-BTC về giám sát giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán.

Dẫn chiếu Điều 16 Thông tư 95/2020/TT-BTC quy định về quyền và nghĩa vụ của Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam như sau:

Quyền và nghĩa vụ của Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam

...

5. Phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước kiểm tra định kỳ hoặc bất thường đối với các đối tượng thuộc phạm vi giám sát của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam.

....

Theo đó, Trung tâm lưu ký chứng khoán sẽ có trách nhiệm kiểm tra định kỳ đối với thành viên bù trừ nhưng phải phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để thực hiện.

Thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách thành viên trong những trường hợp nào theo quy định hiện nay? (Hình từ Internet)

Thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách thành viên trong những trường hợp nào theo quy định hiện nay?

Căn cứ Điều 9 Quy chế thành viên bù trừ chứng khoán phái sinh tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 84/QĐ-VSD năm 2022 quy định về trường hợp mà thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách thành viên như sau:

Hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ bắt buộc

1. VSD hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ bắt buộc trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 28 Thông tư 58/2021/TT-BTC.

...

Theo đó, thành viên bù trừ sẽ bị hủy bỏ tư cách thành viên nếu thuộc một trong các trường hợp tại khoản 2 Điều 28 Thông tư 58/2021/TT-BTC như sau:

(1) Hết thời hạn đình chỉ hoạt động bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh mà thành viên bù trừ không khắc phục được vi phạm theo yêu cầu của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước;

(2) Chấm dứt tự nguyện hoặc bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấm dứt bắt buộc hoạt động cung cấp dịch vụ bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh theo quy định tại Điều 12 Nghị định 158/2020/NĐ-CP, Điều 13 Nghị định 158/2020/NĐ-CP;

(3) Bị Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ra quyết định hủy bỏ tư cách thành viên giao dịch hoặc thành viên giao dịch đặc biệt;

(4) Các trường hợp khác theo quy chế của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam;

(5) Các trường hợp khác do Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam báo cáo và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.

Việc hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ được thực hiện theo trình tự như thế nào?

Theo Điều 9 Quy chế thành viên bù trừ chứng khoán phái sinh tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 84/QĐ-VSD năm 2022 thì việc hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ được thực hiện theo trình tự như sau:

Bước 1: Trung tâm lưu ký chứng khoán có văn bản gửi thành viên bù trừ thông báo việc ngừng cung cấp dịch vụ bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh và yêu cầu tiến hành các thủ tục hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ bắt buộc trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ ngày:

(1) Hết thời hạn đình chỉ hoạt động bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh theo quyết định đình chỉ của Trung tâm lưu ký chứng khoán mà thành viên bù trừ vẫn chưa khắc phục được toàn bộ hành vi dẫn tới bị đình chỉ hoạt động.

(2) Trung tâm lưu ký chứng khoán nhận được văn bản của UBCKNN cho phép tiến hành các thủ tục chấm dứt hoạt động cung cấp dịch vụ bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh hoặc văn bản của UBCKNN yêu cầu thành viên bù trừ tiến hành thủ tục chấm dứt hoạt động cung cấp dịch vụ bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh theo quy định.

(3) Trung tâm lưu ký chứng khoán nhận được quyết định của Sở giao dịch chứng khoán về việc hủy bỏ tư cách thành viên giao dịch chứng khoán phái sinh của thành viên bù trừ đó.

Bước 2: Kể từ thời điểm ngừng cung cấp dịch vụ theo văn bản thông báo, Trung tâm lưu ký chứng khoán chỉ thực hiện các nghiệp vụ sau cho thành viên bù trừ:

(1) Bù trừ cho các giao dịch đối ứng để đóng vị thế, thanh toán lãi lỗ vị thế hàng ngày hoặc thanh toán thực hiện hợp đồng cho các vị thế hiện có trên tài khoản;

(2) Chuyển khoản tất toán vị thế, ký quỹ theo yêu cầu của khách hàng từ thành viên bù trừ bị hủy bỏ tư cách sang thành viên bù trừ thay thế;

(3) Thông báo, đối chiếu với thành viên bù trừ về số dư vị thế, tài sản ký quỹ trên tài khoản của từng khách hàng.

Bước 3: Trong thời hạn 02 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo của Trung tâm lưu ký chứng khoán về số dư vị thế, tài sản ký quỹ trên tài khoản của từng khách hàng, thành viên bù trừ có trách nhiệm phối hợp với Trung tâm lưu ký chứng khoán thực hiện đối chiếu và xác nhận thông tin về số dư vị thế, tài sản ký quỹ trên tài khoản của từng khách hàng.

Trường hợp có sự sai lệch, thành viên bù trừ gửi văn bản thông báo đến Trung tâm lưu ký chứng khoán để kiểm tra, đối chiếu.

Bước 4: Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ ngày Trung tâm lưu ký chứng khoán có văn bản về việc ngừng cung cấp dịch vụ bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh, thành viên bù trừ phải công bố thông tin về việc tiến hành thủ tục hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ để làm thủ tục đóng hoặc tất toán vị thế, ký quỹ của khách hàng sang thành viên bù trừ khác và tất toán toàn bộ vị thế tự doanh của mình.

Thời gian Trung tâm lưu ký chứng khoán thực hiện chuyển khoản tất toán vị thế, ký quỹ theo yêu cầu của khách hàng tối đa là 30 ngày kể từ ngày ngừng cung cấp dịch vụ.

Hồ sơ tất toán tài khoản theo yêu cầu khách hàng được quy định tại Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Trung tâm lưu ký chứng khoán.

Bước 5: Sau thời hạn quy định, đối với vị thế, tài sản ký quỹ của các khách hàng chưa tất toán, thành viên bù trừ có trách nhiệm thỏa thuận, xác lập thành viên bù trừ thay thế và thông báo cho Trung tâm lưu ký chứng khoán.

Trường hợp thành viên không xác lập được thành viên bù trừ thay thế, Trung tâm lưu ký chứng khoán sẽ có văn bản chỉ định thành viên bù trừ thay thế để tiếp nhận vị thế, tài sản ký quỹ của các khách hàng. Thành viên bù trừ có trách nhiệm thông báo cho khách hàng về thành viên bù trừ thay thế.

Bước 6:

Trung tâm lưu ký chứng khoán lập danh sách khách hàng chưa tất toán vị thế, tài sản ký quỹ để chuyển thông tin cho thành viên bù trừ thay thế mở tài khoản cho khách hàng.

Danh sách này không bao gồm các tài khoản đang vi phạm tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ, giới hạn vị thế; mất khả năng thanh toán; có tranh chấp về tài sản ký quỹ, các nghĩa vụ dân sự giữa khách hàng và thành viên bù trừ mà thành viên bù trừ đã xác nhận với Trung tâm lưu ký chứng khoán.

Thành viên bù trừ có trách nhiệm thực hiện đóng vị thế bắt buộc và hoàn trả tài sản ký quỹ (nếu có) cho khách hàng có tài khoản đang vi phạm tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ, giới hạn vị thế; mất khả năng thanh toán; có tranh chấp về tài sản ký quỹ, các nghĩa vụ dân sự giữa khách hàng và thành viên bù trừ mà thành viên bù trừ đã xác nhận với Trung tâm lưu ký chứng khoán.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được danh sách tài khoản do Trung tâm lưu ký chứng khoán cung cấp, thành viên bù trừ thay thế tiến hành mở tài khoản ký quỹ cho từng khách hàng và đăng ký thông tin tài khoản với Trung tâm lưu ký chứng khoán để Trung tâm lưu ký chứng khoán thực hiện chuyển khoản.

Trình tự, thủ tục chuyển khoản tất toán vị thế, ký quỹ được quy định tại Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh tại Trung tâm lưu ký chứng khoán.

Trung tâm lưu ký chứng khoán ra Quyết định hủy bỏ tư cách thành viên bù trừ, hoàn trả tài sản đóng góp Quỹ bù trừ cho thành viên bù trừ theo quy định tại Quy chế quản lý và sử dụng Quỹ bù trừ cho thị trường chứng khoán phái sinh tại Trung tâm lưu ký chứng khoán và công bố thông tin ra thị trường sau khi thành viên bù trừ hoàn thành các công việc dưới đây:

- Tất toán tài khoản tự doanh (nếu có) và tất toán toàn bộ tài khoản của khách hàng mở tại thành viên bù trừ hoặc hoàn tất chuyển khoản toàn bộ vị thế và tài sản ký quỹ của khách hàng sang thành viên bù trừ thay thế.

- Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Trung tâm lưu ký chứng khoán theo quy định.