Mẹ bị tâm thần thì có giành được quyền nuôi con sau ly hôn? Nếu không giành được quyền nuôi con thì còn có nghĩa vụ gì với con hay không?

Nội dung chính

• Quy định của pháp luật về quyền trực tiếp nuôi con sau ly hôn
• Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên
• Nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

Quy định của pháp luật về quyền trực tiếp nuôi con sau ly hôn

Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định.

Theo quy định tại Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, quy định về cách xác định người có quyền trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái sau ly hôn, cụ thể như sau:

+ Ưu tiên sự thỏa thuận giữa vợ và chồng về người trực tiếp nuôi con;

+ Nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ quyết định giao cho một bên trực tiếp nuôi con căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con;

+ Nếu con trên 07 tuổi thì phải xem xét đến nguyện vọng của con;

+ Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Như vậy, pháp luật luôn ưu tiên sự thỏa thuận của 2 vợ chồng trước khi trực tiếp đưa ra quyết định. Tuy nhiên, nếu không thể thỏa thuận thành thì Tòa án sẽ đưa ra quyết định.

Quyền nuôi con sau ly hôn

Hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên

Theo Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về các trường hợp cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên bao gồm:

+ Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

+ Phá tán tài sản của con;

+ Có lối sống đồi trụy;

+ Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Theo đó, người mẹ bị tâm thần không phải một trong những trường hợp bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên. Do đó, đây không phải là cơ sở để người mẹ không có cơ hội giành được quyền nuôi con sau khi ly hôn. Tuy nhiên, xét về điều kiện chăm sóc, thì người mẹ bị tâm thần vẫn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Điều này có thể trở thành điều kiện bất lợi khi đứng ra giành quyền nuôi con.

Nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

Căn cứ Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, có quy định về những quyền và nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con, cụ thể như sau:

+ Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

+ Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

+ Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Tuy nhiên, nếu cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

Như vậy, dù không thể giành được quyền nuôi con thì người còn lại vẫn phải có nghĩa vụ cấp dưỡng và tạo những điều kiện thuận lợi, để góp phần nuôi dưỡng con cái phát triển theo chiều hướng tốt nhất.

Ngoài ra, về vấn đề cấp dưỡng, cách xác định mức cấp dưỡng được căn cứ theo Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cụ thể như sau:

+ Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.-

+ Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Dựa trên những phân tích như trên, người mẹ bị tâm thần (mất năng lực hành vi dân sự) vẫn có thể giành được quyền nuôi con sau ly hôn nếu thỏa thuận được với người chồng. Tuy nhiên, trong trường hợp không thỏa thuận được, Tòa án sẽ căn cứ vào những điều kiện thuận lợi nhất, nhằm xác định người có điều kiện tốt hơn để bảo đảm cho sự phát triển toàn diện và ổn định của đứa trẻ.