Lấy mẫu chẩn đoán khi áp dụng phương pháp mô bệnh học trong việc chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào?

Nội dung chính

• Thời gian nào mà người nuôi tôm hùm cần chú ý vi rút sẽ thường gây ra bệnh sữa trên tôm hùm?
• Lấy mẫu chẩn đoán khi áp dụng phương pháp mô bệnh học trong việc chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào?
• Cách tiến hành phương pháp mô bệnh học để chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào?

Thời gian nào mà người nuôi tôm hùm cần chú ý vi rút sẽ thường gây ra bệnh sữa trên tôm hùm?

Theo tiểu mục 5.1 Mục 5 TCVN 8710-17:2016 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 17: Bệnh sữa trên tôm hùm quy định về triệu chứng lâm sàng ở tôm hùm khi mắc bệnh sữa như sau:

"5 Chẩn đoán lâm sàng

5.1 Đặc điểm dịch tễ

- Bệnh thường xảy ra ở các loài tôm hùm nuôi thuộc họ tôm hùm gai Palinuridae, giống Panulirus gồm một số loài: tôm hùm bông (Panulirus ornatus), tôm hùm đá (P. homarus), tôm hùm tre (P. polyphagus);

- Tôm thường nhiễm bệnh từ giai đoạn sớm, khoảng 250 g đến 400 g;

- Tôm chết sau 9 ngày đến 12 ngày phát hiện bệnh;

- Tác nhân gây bệnh là Rickettsia- like bacteria, ký sinh trong máu và cơ quan tạo máu của tôm hùm;

- Bệnh có thể lây nhiễm trực tiếp theo chiều ngang từ thức ăn có mang mầm bệnh; từ tôm bệnh sang tôm khỏe trong cùng một lồng hoặc gián tiếp qua môi trường nuôi;

- Bệnh xuất hiện rải rác quanh năm nhưng tập trung chủ yếu vào tháng 9 đến tháng 10 và từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau. Bệnh xảy ra ở hầu hết các vùng nuôi tôm hùm."

Như vậy, bệnh sữa trên tôm hùm là loại bệnh xuất hiện quanh năm nhưng tập trung chủ yếu vào tháng 9 đến tháng 10 và từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau.

Tác nhân gây bệnh là Rickettsia- like bacteria, ký sinh trong máu và cơ quan tạo máu của tôm hùm; có thể lây nhiễm trực tiếp theo chiều ngang từ thức ăn có mang mầm bệnh; từ tôm bệnh sang tôm khỏe trong cùng một lồng hoặc gián tiếp qua môi trường nuôi.

Bệnh thường xảy ra ở các loài tôm hùm nuôi thuộc họ tôm hùm gai Palinuridae, giống Panulirus gồm một số loài: tôm hùm bông (Panulirus ornatus), tôm hùm đá (P. homarus), tôm hùm tre (P. polyphagus).

Lấy mẫu chẩn đoán khi áp dụng phương pháp mô bệnh học trong việc chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào? (Hình từ Internet)

Lấy mẫu chẩn đoán khi áp dụng phương pháp mô bệnh học trong việc chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào?

Theo tiết 6.3.1 tiểu mục 6.3 Mục 6 TCVN 8710-17:2016 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 17: Bệnh sữa trên tôm hùm quy định về cách lấy mẫu như sau:

"6 Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

...

6.3 Kiểm tra bệnh tích vi thể bằng phương pháp mô bệnh học

6.3.1 Lấy mẫu

Xem 6.2.1."

Theo đó, dẫn chiếu tiết 6.2.1 tiểu mục 6.2 Mục 6 TCVN 8710-17:2016 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 17: Bệnh sữa trên tôm hùm quy định về lấy mẫu bệnh phẩm như sau:

"6 Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

...

6.2 Phương pháp PCR (Polymerase chain reaction)

6.2.1 Lấy mẫu bệnh phẩm

- Mẫu máu: lấy từ 0,5 ml đến 1 ml máu tôm hùm;

- Mẫu mô: lấy phần mô mang và gan tụy của tôm.

Như vậy, khi thực hiện phương pháp mô bệnh học để chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm thì cần tiến hành lấy:

- Mẫu máu: lấy từ 0,5 ml đến 1 ml máu tôm hùm;

- Mẫu mô: lấy phần mô mang và gan tụy của tôm.

Cách tiến hành phương pháp mô bệnh học để chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm như thế nào?

Theo tiết 6.3.3 tiểu mục 6.3 Mục 6 TCVN 8710-17:2016 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 17: Bệnh sữa trên tôm hùm quy định về cách tiến hành phương pháp mô bệnh học như sau:

"6 Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

...

6.3.3 Cách tiến hành

6.3.3.1 Đúc khuôn

Đặt khuôn nhựa (4.4.1) rửa dưới vòi nước chảy, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc etanol 70 % (thể tích) (3.1.1), thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc etanol 90 % (thể tích) (3.1.1), thời gian từ 2 đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc etanol tuyệt đối (3.1.1) lần thứ 1, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc etanol tuyệt đối (3.1.1) thứ 2, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc xylen (3.4.2) lần thứ 1, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc xylen (3.4.2) lần thứ 2, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc parafin (3.4.5) lần thứ 1, thời gian từ 2 h đến 3 h;

Ngâm khuôn nhựa vào cốc parafin (3.4.5) lần thứ 2, thời gian từ 2 h đến 3 h;

CHÚ THÍCH: Nếu sử dụng máy xử lý mẫu mô tự động (4.4.2) thì tiến hành tiếp theo từ bước ngâm etanol.

- Đúc khuôn: rót parafin (3.4.5) nóng chảy từ nồi đun parafin (4.4.3) vào khay sắt (4.4.4), gắp bệnh phẩm từ khuôn nhựa đặt vào khay sắt, đặt khuôn nhựa (4.4.1) lên trên. Để nguội, tách lấy khối paratin.

6.3.3.2 Cắt tiêu bản

- Cắt gọt khối parafin cho bằng phẳng, đặt trên mặt máy làm lạnh (4.4.5);

- Đặt khối paraffin lên máy cắt tiêu bản (4.4.6) sao cho mặt khối paraffin song song với mép lưỡi dao, cắt bỏ những lát đầu đến khi lát cắt có đủ các tổ chức;

- Cắt lấy tiêu bản, độ dày lát cắt từ 3 μm đến 5 μm;

- Chọn lát cắt tiêu bản phẳng và lấy được hết các mô cần lấy, thả vào nồi dãn tiêu bản (4.4.7) có nhiệt độ nước từ 35 oC đến 40 oC;

- Dùng phiến kính (4.1.1) vớt lát cắt sao cho lát cắt nằm gọn trên phiến kính, dựng nghiêng phiến kính và để khô.

6.3.3.3 Nhuộm tiêu bản

- Ngâm tiêu bản (6.3.3.2) vào cốc xylen (3.4.2) 3 lần, thời gian mỗi lần từ 3 min đến 5 min;

- Ngâm tiêu bản vào cốc etanol tuyệt đối (3.1.1) 2 lần, thời gian mỗi lần từ 3 min đến 5 min;

- Ngâm tiêu bản vào cốc etanol 90 % (thể tích) (3.1.1), thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Ngâm tiêu bản vào cốc etanol 70 % (thể tích) (3.1.1), thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Rửa tiêu bản dưới vòi nước chảy, thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Ngâm tiêu bản vào cốc thuốc nhuộm haematoxylin (3.4.3), thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Rửa tiêu bản dưới vòi nước chảy, thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Ngâm tiêu bản vào cốc thuốc nhuộm eosin (3.4.4), thời gian từ 60 s đến 90 s;

- Rửa dưới vòi nước chảy, thời gian từ 3 min đến 5 min;

- Loại bỏ nước còn bám trên tiêu bản bằng cách ngâm tiêu bản vào cốc etanol 90 % (thể tích) (3.1.1) trong thời gian từ 3 s đến 5 s, sau đó ngâm tiêu bản vào cốc etanol tuyệt đối (3.1.1) 3 lần, thời gian mỗi lần từ 3 s đến 5 s; chuyển tiêu bản ngâm trong cốc xylen (3.4.2) 2 lần, thời gian mỗi lần từ 2 min đến 3 min; gắn lamen (4.1.2) vào tiêu bản bằng keo dán lamen (3.4.7). Để khô, soi tiêu bản dưới kính hiển vi quang học (4.1.3)."

Theo đó, khi áp dụng phương pháp mô bệnh học trong chẩn đoán bệnh sữa trên tôm hùm thực hiện theo các bước theo Tiêu chuẩn nêu trên.