Lao động chưa thành niên được pháp luật quy định như thế nào? Các công việc nào người chưa thành niên được phép làm?

Nội dung chính

• Độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động là bao nhiêu?
• Các công việc nhẹ nào người lao động chưa thành niên từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm?
• Các nơi làm việc nào gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi?
• Các công việc nào người lao động chưa thành niên dưới 13 tuổi được làm?

Độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động là bao nhiêu?

Theo quy định về độ tuổi lao động tối thiểu tại khoản 1 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 thì:

"Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Bộ luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.

Độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động là đủ 15 tuổi, trừ trường hợp quy định tại Mục 1 Chương XI của Bộ luật này."

Như vậy, theo quy định thì độ tuổi tối thiểu của người lao động phải là 15 tuổi. Tuy nhiên, trừ trường hợp pháp luật có quy định về người lao động chưa thành niên. Cụ thể tại Điều 143 Bộ luật Lao động 2019 này quy định như sau:

"Điều 143. Lao động chưa thành niên

1. Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

2. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc quy định tại Điều 147 của Bộ luật này.

3. Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

4. Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc theo quy định tại khoản 3 Điều 145 của Bộ luật này."

Lao động chưa thành niên được pháp luật quy định như thế nào? Các công việc nào người chưa thành niên được phép làm?

Các công việc nhẹ nào người lao động chưa thành niên từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm?

Theo Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư 09/2020/TT-BLDTBXH thì công việc nhẹ người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm như sau:

(1) Biểu diễn nghệ thuật.

(2) Vận động viên thể thao.

(3) Lập trình phần mềm.

(4) Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

(5) Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

(6) Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

(7) Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

(8) Nuôi tằm.

(9) Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

(10) Chăn thả gia súc tại nông trại.

(11) Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

(12) Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Các nơi làm việc nào gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi?

Theo Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 09/2020/TT-BLDTBXH thì nơi làm việc gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi gồm có:

(1) Tiếp xúc với các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại có trong môi trường lao động nằm ngoài giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về vệ sinh lao động, bao gồm: điện từ trường, rung, ồn, nhiệt độ, bụi silic, bụi không chứa silic, bụi bông, bụi amiăng, bụi than, bụi tale; các loại chất, tia phóng xạ; bức xạ bởi tia X, các chất độc hại và các tia có hại khác.

(2) Tiếp xúc với các vi sinh vật gây bệnh.

(3) Thời gian làm việc trên 04 giờ/ngày trong không gian làm việc gò bó, chật hẹp, công việc có khi phải quỳ gối, nằm, cúi khom.

(4) Trên giá cao hay dây treo cao hơn 2 m so với mặt sàn làm việc; địa hình đồi núi dốc trên 300.

(5) Các công việc ở trong hố sâu hơn 5m.

(6) Làm việc trong nhà tù hoặc trong bệnh viện tâm thần.

Các công việc nào người lao động chưa thành niên dưới 13 tuổi được làm?

Theo khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019 thì các công việc sau đây người dưới 13 tuổi sẽ được làm, cụ thể:

"Điều 145. Sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc

...

3. Người sử dụng lao động không được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm việc, trừ các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh."