Khi bị thu hồi đất mà không được đền bù có quyền khiếu nại không? Trình tự thủ tục tiến hành khiếu nại khi bị thu hồi đất mà không được đền bù?

Nội dung chính

• Nhà nước thu hồi đất không được bồi thường về đất trong những trường hợp nào?
• Khi bị thu hồi đất mà không được đền bù có quyền khiếu nại không?
• Trình tự thủ tục tiến hành khiếu nại khi bị thu hồi đất mà không được đền bù?

Nhà nước thu hồi đất không được bồi thường về đất trong những trường hợp nào?

Căn cứ theo Điều 82 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước thu hồi đất không bồi thường về đất trong các trường hợp sau đây:

"Điều 82. Trường hợp Nhà nước thu hồi đất không được bồi thường về đất

Nhà nước thu hồi đất không bồi thường về đất trong các trường hợp sau đây

1. Các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 76 của Luật này

2. Đất được Nhà nước giao để quản lý

3. Đất thu hồi trong các trường hợp quy định tại Điều 64 và các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 65 của Luật này

4. Trường hợp không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 77 của Luật này.

Thu hồi đất (Hình từ Internet)

Theo đó, tại khoản 1 Điều 76 Luật Đất đai 2013 quy định:

"1. Các trường hợp không được bồi thường về đất nhưng được bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:

a) Đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất, trừ trường hợp đất nông nghiệp được Nhà nước giao cho hộ gia đình, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 54 của Luật này;

b) Đất được Nhà nước giao cho tổ chức thuộc trường hợp có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn tiền sử dụng đất;

c) Đất được Nhà nước cho thuê trả tiền thuê đất hàng năm; đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê nhưng được miễn tiền thuê đất, trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thuê do thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng;

d) Đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn;

đ) Đất nhận khoán để sản xuất nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối."

Tại Điều 64 Luật Đất đai 2013 quy định:

"Điều 64. Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai

1. Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm:

a) Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm;

b) Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất;

c) Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền;

d) Đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật này mà nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho;

đ) Đất được Nhà nước giao để quản lý mà để bị lấn, chiếm;

e) Đất không được chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của Luật này mà người sử dụng đất do thiếu trách nhiệm để bị lấn, chiếm;

g) Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không chấp hành;

h) Đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục;

i) Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.

2. Việc thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai phải căn cứ vào văn bản, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này."

Điểm a, b, c và d khoản 1 Điều 65 của Luật Đất đai 2013 quy định:

"1. Các trường hợp thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người bao gồm:

a) Tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất; người sử dụng đất thuê của Nhà nước trả tiền thuê đất hàng năm bị giải thể, phá sản, chuyển đi nơi khác, giảm hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất;

b) Cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế;

c) Người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất;

d) Đất được Nhà nước giao, cho thuê có thời hạn nhưng không được gia hạn."

Theo quy định trên Nhà nước thu hồi đất không bồi thường về đất khi thuộc một trong các trường hợp nêu trên.

Khi bị thu hồi đất mà không được đền bù có quyền khiếu nại không?

Căn cứ Điều 74 Luật Đất đai 2013 quy định:

"Điều 74. Nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất

1. Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật này thì được bồi thường.

2. Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

3. Việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, kịp thời và đúng quy định của pháp luật."

Trong trường hợp của bạn, khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế, xã hội mà có bị thiệt hại về tài sản thì sẽ được bồi thường, trừ các trường hợp tài sản được tạo lập trái quy định theo Luật Đất đai 2013.

Do bạn không trình bày rõ phần đất có thu hồi này có sổ đỏ (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) hay không có sổ đỏ nên chúng tôi chia theo trường hợp sau:

- Nếu đất bị thu hồi chưa được cấp sổ đỏ là đất lấn chiếm thì khi bị thu hồi cũng không được bồi thường tài sản trên đất.

- Nếu đất được thu hồi đã có sổ đỏ hoặc chưa sổ đỏ nhưng là đất hợp pháp gia đình bạn sử dụng mà không có tranh chấp và thuộc các trường hợp quy định được cấp sổ đỏ thì được bồi thường về đất và được bồi thường tài sản trên đất theo quy định của Luật Đất đai 2013.

Trong trường hợp này, gia đình bạn cần xác định rõ việc đã có quyết định bồi thường hay chưa bằng cách thu thập hồ sơ tài liệu là các văn bản lên quan đến thu hồi đất của gia đình bạn như: Quyết định thu hồi đất, quyết định bồi thường ...

Nếu chưa có quyết định bồi thường, mà cấp có thẩm quyền chỉ đang trong quá trình xây dựng phương án đền bù thì phía gia đình có thể đưa đề xuất, ý kiến về vấn đề bồi thường thiệt hại tới Ủy ban nhân dân quận, huyện hoặc trung tâm giải phóng mặt bằng, phát triển quỹ đất để thay đổi về mức đền bù.

Nếu gia đình bạn nhận được quyết định bồi thường về việc thu hồi đất mà không bồi thường cho gia đình bạn thì gia đình có quyền khiếu nại với thời hiệu khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính lên Ủy ban nhân dân huyện hoặc khởi kiện hành chính.

Trình tự thủ tục tiến hành khiếu nại khi bị thu hồi đất mà không được đền bù?

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011:

"1. Khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có người có hành vi hành chính hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc quá thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính."

Trong đơn khiếu nại thì ngoài việc trình bày rõ vụ việc thì gia đình cũng cần cung cấp giấy tờ, hồ sơ liên quan đến việc sử dụng mảnh đất và chứng cứ cho rằng việc gia đình khác được bồi thường mà gia đình bạn không được bồi thường là trái với quy định của pháp luật.

Trường hợp gia đình bạn đã khiếu nại mà không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khiếu nại lần hai đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.

Trường hợp gia đình bạn không đồng ý với quyết định giải quyết lần hai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính.