Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2022: Nghiên cứu bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam ở nước ngoài, đổi mới cơ chế bầu cử?

Nội dung chính

• Nghiên cứu việc bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam ở nước ngoài, đổi mới cơ chế bầu cử để lựa chọ ra người xứng đáng đại diện Nhân dân?
• Công dân Việt Nam đang ở nước ngoài có được bỏ phiếu bầu cử theo quy định hiện nay không?
• Cơ quan nào có thẩm quyền lập danh sách cử tri?

Nghiên cứu việc bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam ở nước ngoài, đổi mới cơ chế bầu cử để lựa chọ ra người xứng đáng đại diện Nhân dân?

Căn cứ vào tiểu mục 2 Mục IV Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương đã đưa ra những giải pháp bảo đáp quyền làm chủ của Nhân dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân như sau:

- Thể chế hoá đầy đủ và thực hiện đúng đắn, hiệu quả cơ chế Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, nhất là dân chủ ở cơ sở. Tổng kết việc thực hiện và nghiên cứu hoàn thiện các quy định pháp luật theo hướng phát huy tốt hơn các hình thức dân chủ trực tiếp của Nhân dân;

- Có cơ chế bảo đảm thực hiện quyền của Nhân dân tham gia thảo luận và kiến nghị với cơ quan nhà nước về các vấn đề của cơ sở, địa phương và cả nước;

- Đổi mới cơ chế bầu cử để lựa chọn được những người xứng đáng đại diện cho Nhân dân; nghiên cứu việc bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam đang ở nước ngoài, làm rõ những trường hợp không được bầu cử.

- Xây dựng ý thức và lối sống thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trong hệ thống chính trị và toàn xã hội; đưa nội dung phù hợp về Hiến pháp và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng của hệ thống giáo dục quốc dân. Nâng cao ý thức trách nhiệm, năng lực của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong thực thi Hiến pháp, pháp luật. Cụ thể hoá và xây dựng cơ chế để các chủ thể thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm bảo vệ Hiến pháp.

- Tiếp tục thể chế hoá, cụ thể hoá kịp thời, đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng và quy định của Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; nội luật hoá các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam đã tham gia; xác định rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

- Thực hiện tốt nguyên tắc công dân được làm tất cả những gì pháp luật không cấm; quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân, việc thực hiện quyền con người, quyền công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia - dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Theo đó, trong thời gian tới thì sẽ tiến hành việc đổi mới cơ chế bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp để có thể lựa chọn ra được những người thật sự xứng đáng để đại diện cho Nhân dân.

Bên cạnh đó, sẽ tiến hành nghiên cứu những quy định, thức thức về cách bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam đang ở nước ngoài trong việc bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2022: Nghiên cứu bỏ phiếu bầu cử của công dân Việt Nam ở nước ngoài, đổi mới cơ chế bầu cử?

Công dân Việt Nam đang ở nước ngoài có được bỏ phiếu bầu cử theo quy định hiện nay không?

Căn cứ vào Điều 29 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 quy định như sau:

Nguyên tắc lập danh sách cử tri

1. Mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được phát thẻ cử tri, trừ các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 30 của Luật này.

2. Mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri ở nơi mình thường trú hoặc tạm trú.

3. Cử tri là người tạm trú và có thời gian đăng ký tạm trú tại địa phương chưa đủ 12 tháng, cử tri là quân nhân ở các đơn vị vũ trang nhân dân được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện ở nơi tạm trú hoặc đóng quân.

4. Công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về Việt Nam trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ, thì đến Ủy ban nhân dân cấp xã xuất trình Hộ chiếu có ghi quốc tịch Việt Nam để được ghi tên vào danh sách cử tri và nhận thẻ cử tri bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã (nếu xuất trình tại nơi đăng ký thường trú) hoặc bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện (nêu xuất trình tại nơi đăng ký tạm trú).

5. Cử tri là người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Theo như quy định trên thì mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được cấp thẻ cử tri để bở phiếu bầu cử.

Đối với công dân Việt Nam ở nước ngoài thì hiện nay chỉ có thể bỏ phiếu bầu cử khi trở về nước trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ.

Trong trường hợp này, công dân sẽ đến Ủy ban nhân dân cấp xã xuất trình Hộ chiếu có ghi quốc tịch Việt Nam để được ghi tên vào danh sách cử tri và nhận thẻ cử tri bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

Cơ quan nào có thẩm quyền lập danh sách cử tri?

Căn cứ vào Điều 31 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 quy định như sau:

Thẩm quyền lập danh sách cử tri

1. Danh sách cử tri do Ủy ban nhân dân cấp xã lập theo từng khu vực bỏ phiếu.

Đối với huyện không có đơn vị hành chính xã, thị trấn thì Ủy ban nhân dân huyện có trách nhiệm lập danh sách cử tri theo từng khu vực bỏ phiếu.

2. Danh sách cử tri trong đơn vị vũ trang nhân dân do chỉ huy đơn vị lập theo đơn vị vũ trang nhân dân để đưa vào danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếu nơi đơn vị đóng quân. Quân nhân có hộ khẩu thường trú ở địa phương gần khu vực đóng quân có thể được chỉ huy đơn vị cấp giấy chứng nhận để được ghi tên vào danh sách cử tri và tham gia bỏ phiếu ở nơi thường trú. Khi cấp giấy chứng nhận, chỉ huy đơn vị phải ghi ngay vào danh sách cử tri tại đơn vị vũ trang nhân dân bên cạnh tên người đó cụm từ “Bỏ phiếu ở nơi cư trú”.

Theo như quy định trên thì danh sách cử tri sẽ do Ủy ban nhân dân cấp xã lập theo từng khu vực bỏ phiếu.