Hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung nào? Quy định về hiệu quả năng lượng?

Nội dung chính

• Hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung nào?
• Việc đánh giá sự chói lóa mất tiện nghi của hệ thống chiếu sáng phải được xác định theo yếu tố gì?
• Quy định về hiệu quả năng lượng của hệ thống chiếu sáng?

Hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung nào?

Hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung quy định tại Mục 4 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008 (ISO 8995 - 1 : 2002/Cor 1 : 2005) về Ecgônômi - Chiếu sáng nơi làm việc - Phần 1: Trong nhà, cụ thể như sau:

4. Tiêu chí thiết kế chiếu sáng

4.1. Môi trường ánh sáng

Thực hành chiếu sáng tốt đối với nơi làm việc là bảo đảm khả năng nhìn tốt hơn. Chủ yếu là để đảm bảo khả năng nhìn được thực hiện dễ dàng và tiện nghi. Vì vậy hệ thống chiếu sáng phải đáp ứng các yêu cầu về định tính và định lượng của môi trường ánh sáng. Hệ thống chiếu sáng cần đảm bảo các yêu cầu chung sau:

- Tiện nghi thị giác, ở nơi mà người làm việc có cảm giác dễ chịu,

- đặc tính thị giác, ở nơi mà người làm việc có khả năng thực hiện công việc thị giác, nhanh và chính xác thậm chí trong cả những trường hợp khó và trong thời gian dài.

- an toàn thị giác, dễ dàng phát hiện các chướng ngại và nguy hiểm khi đi lại.

Để đáp ứng những yêu cầu trên cần phải quan tâm đến tất cả các thông số của môi trường ánh sáng.

Các thông số chính của môi trường ánh sáng là:

- sự phân bố độ chói,

- độ rọi,

- sự chói lóa

- hướng chiếu sáng

- màu sắc của ánh sáng và bề mặt chiếu sáng

- sự nhấp nháy

- ánh sáng ban ngày

- độ duy trì

Đối với các hoạt động khác nhau, các giá trị thiết kế đối với các thông số có thể định lượng của độ rọi, chỉ số chói lóa, chỉ số hiện màu được trình bày trong Điều 5.

CHÚ THÍCH: Bên cạnh các thông số về chiếu sáng còn có các thông số ecgônômi thị giác khác có ảnh hưởng tới sự hoạt động của đặc tính thị giác, đó là:

a) đặc điểm của công việc (kích thước, hình dạng, vị trí, màu sắc và tính chất phản xạ của các chi tiết nhìn và nền quan sát)

b) khả năng thị giác của mỗi người (độ tinh mắt, khả năng cảm nhận độ sâu của không gian và khả năng cảm nhận màu sắc)

Lưu ý đến những nhân tố này có thể làm tăng đặc tính thị giác mà không cần tăng độ rọi.

Như vậy, hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung sau:

- Tiện nghi thị giác, ở nơi mà người làm việc có cảm giác dễ chịu,

- Đặc tính thị giác, ở nơi mà người làm việc có khả năng thực hiện công việc thị giác, nhanh và chính xác thậm chí trong cả những trường hợp khó và trong thời gian dài.

- An toàn thị giác, dễ dàng phát hiện các chướng ngại và nguy hiểm khi đi lại.

Hệ thống chiếu sáng nơi làm việc trong nhà cần đáp ứng các tiêu chuẩn chung nào? Quy định về hiệu quả năng lượng? (hình từ internet)

Việc đánh giá sự chói lóa mất tiện nghi của hệ thống chiếu sáng phải được xác định theo yếu tố gì?

Việc đánh giá sự chói lóa mất tiện nghi của hệ thống chiếu sáng phải được xác định theo các yếu tố quy định tại Mục 4 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008 (ISO 8995 - 1 : 2002/Cor 1 : 2005) về Ecgônômi - Chiếu sáng nơi làm việc - Phần 1: Trong nhà, cụ thể như sau:

4.4.2. Sự chói lóa mất tiện nghi

Đánh giá sự chói lóa mất tiện nghi của hệ thống chiếu sáng phải được xác định theo CIE, phương pháp bảng, đánh giá sự chói lóa đồng nhất (URG), dựa trên công thức:

Trong đó:

- Lb độ chói của nền quan sát (Cd/m2)

- L độ chói phần phát sáng của mỗi đèn ở hướng tới mắt nguồn quan sát

- ω góc khối bao phần phát sáng của đèn có đỉnh tại mắt người quan sát (steradian)

- P chỉ số vị trí Guth của mỗi đèn phụ thuộc vào góc lệch so với hướng nhìn

Phương pháp URG được giới thiệu chi tiết trong CIE 117-1995

Trong tiêu chuẩn này tất cả các giá trị URG trong điều 5 được dựa trên cơ sở xác định vị trí của người quan sát chuẩn được công nhận trong phương pháp bảng URG với tỷ lệ khoảng cách so với chiều sao là 1:1. Các số liệu URG phải được hiệu chỉnh đối với quang thông ban đầu của bóng đèn. Nếu hệ thống chiếu sáng gồm nhiều loại đèn với đặc tính trắc quang khác nhau và/hoặc nhiều loại bóng đèn, việc xác định giá trị URG phải thực hiện với từng tổ hợp bóng đèn/đèn điện trong hệ thống. Giá trị cao nhất nhận được sẽ lấy làm giá trị đặc trưng cho toàn hệ thống và phải tuân thủ theo tiêu chuẩn giới hạn. Mọi giả định đặt ra trong khi xác định URG phải được công bố trong tài liệu thuyết minh theo trình tự.

Giá trị URG của hệ thống chiếu sáng không được vượt quá giá trị quy định trong Điều 5.

CHÚ THÍCH: Sự thay đổi của URG trong phòng có thể xác định theo phương pháp bảng hoặc theo công thức nêu trên với các vị trí quan sát khác nhau.

Các giá trị giới hạn của URG quy định trong Điều 5 được lấy theo thang URG - mỗi bước trong thang biểu thị một thay đổi đáng kể về cảm nhận sự chói lóa và con số 13 biểu thị chói lóa mất tiện nghi nhỏ nhất có thể cảm nhận được.

Thang giá trị URG: 13 - 16- 19 -22 -25 - 28.

Theo đó, việc đánh giá sự chói lóa mất tiện nghi của hệ thống chiếu sáng phải được xác định theo yếu tố theo CIE, phương pháp bảng, đánh giá sự chói lóa đồng nhất (URG), dựa trên công thức được nêu trên.

Quy định về hiệu quả năng lượng của hệ thống chiếu sáng?

Quy định về hiệu quả năng lượng của hệ thống chiếu sáng được đề cập tại tiểu mục 4.9 Mục 4 Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008 (ISO 8995 - 1 : 2002/Cor 1 : 2005) về Ecgônômi - Chiếu sáng nơi làm việc - Phần 1: Trong nhà, cụ thể như sau:

4. Tiêu chí thiết kế chiếu sáng

...

4.9. Hiệu quả năng lượng

Hệ thống chiếu sáng phải đáp ứng các yêu cầu về ánh sáng của từng loại phòng, loại công việc, hoạt động thị giác mà không lãng phí năng lượng. Tuy nhiên không được vì mục tiêu tiết kiệm năng lượng mà coi nhẹ yêu cầu bảo đảm hoạt động thị giác, an toàn và tiện nghi.

Vấn đề này đòi hỏi cần quan tâm lựa chọn hệ thống chiếu sáng, thiết bị chiếu sáng, hệ thống điều khiển hoặc điều chỉnh ánh sáng phù hợp và tận dụng ánh sáng tự nhiên. Cần quan tâm đến những quy định về hạn chế sử dụng năng lượng cho chiếu sáng (ở một số quốc gia). Có thể đáp ứng được hạn chế này bằng việc lựa chọn hệ thống chiếu sáng hợp lý và sử dụng hệ thống công tắc tự động hoặc tắt bật bằng tay hoặc điều chỉnh độ sáng của bóng đèn.