Hành vi ép buộc các cá nhân trong xã, phường tham gia quyên góp cho quỹ hỗ trợ người gặp khó khăn do dịch bệnh có vi phạm pháp luật hay không?

Nội dung chính

• Hành vi ép buộc các cá nhân trong xã, phường tham gia quyên góp cho quỹ hỗ trợ người gặp khó khăn do dịch bệnh có vi phạm pháp luật hay không?
• Việc tổ chức vận động, tiếp nhận, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện được thực hiện dựa trên nguyên tắc nào?
• Kêu gọi, vận động đóng góp tự nguyện được thực hiện thông qua những phương thức nào?

Hành vi ép buộc các cá nhân trong xã, phường tham gia quyên góp cho quỹ hỗ trợ người gặp khó khăn do dịch bệnh có vi phạm pháp luật hay không?

Trước tiên cần nắm được khái niệm "dịch bệnh" theo quy định của pháp luật nghĩa là gì. Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 93/2021/NĐ-CP quy định như sau:

"1. Dịch bệnh bao gồm: Các bệnh truyền nhiễm ở người quy định tại Điều 3 Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007; dịch bệnh động vật quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật thú y năm 2015 và dịch hại thực vật được công bố dịch theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Luật bảo vệ và kiểm dịch thực vật năm 2013."

Theo đó, những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố được quy định cụ thể tại Điều 5 Nghị định 93/2021/NĐ-CP bao gồm:

- Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

- Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện.

- Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Có thể thấy, việc ép buộc cá nhân tham gia đóng góp vào nguồn đóng góp tự nguyện là một trong những hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của pháp luật hiện hành. Do đó, việc làm của cán bộ xã bạn là vi phạm pháp luật.

Đóng góp tự nguyện

Việc tổ chức vận động, tiếp nhận, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện được thực hiện dựa trên nguyên tắc nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 1 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, có thể hiểu nguồn đóng góp tự nguyện được hình thành từ sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước nhằm hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo mà không phải là các khoản hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

Việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện được thực hiện dựa trên các nguyên tắc quy định tại Điều 4 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:

- Nhà nước khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp tự nguyện và tổ chức vận động đóng góp tự nguyện; phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, nhanh chóng hỗ trợ người dân chịu thiệt hại bởi thiên tai, dịch bệnh, sự cố hoặc người dân mắc bệnh hiểm nghèo nhằm sớm ổn định cuộc sống, sinh hoạt, khôi phục và phát triển sản xuất, kinh doanh.

- Vận động đóng góp để hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố được thực hiện khi thiên tai, dịch bệnh, sự cố gây ra thiệt hại về người, tài sản hoặc ảnh hưởng đến đời sống của Nhân dân; vận động đóng góp để hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo thực hiện theo từng trường hợp cụ thể.

- Vận động đóng góp phải đảm bảo kịp thời và được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện; các tổ chức, cá nhân không được phép đặt ra mức tối thiểu để yêu cầu phải đóng góp; các khoản đóng góp tự nguyện phải từ thu nhập, tài sản hợp pháp của các tổ chức, cá nhân thực hiện đóng góp.

- Tiếp nhận, phân phối và sử dụng tiền, hiện vật đóng góp để khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố và hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đảm bảo kịp thời, hiệu quả, công bằng, công khai, đúng mục đích, đối tượng; có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, tổ chức và cá nhân có liên quan.

- Kinh phí phục vụ cho hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện thực hiện theo quy định hiện hành của pháp luật về ngân sách nhà nước và quy định tại Nghị định này.

Kêu gọi, vận động đóng góp tự nguyện được thực hiện thông qua những phương thức nào?

Khi thiên tai, dịch bệnh, sự cố xảy ra gây thiệt hại về người, tài sản hoặc ảnh hưởng tới đời sống của nhân dân, tùy theo mức độ, phạm vi thiệt hại, việc kêu gọi, vận động đóng góp tự nguyện của các tổ chức được thực hiện theo các phương thức theo quy định tại Điều 6 Nghị định 93/2021/NĐ-CP như sau:

- Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện để hỗ trợ Nhân dân và các địa phương bị thiệt hại.

- Hội Chữ thập đỏ Việt Nam kêu gọi, vận động tổ chức chữ thập đỏ trong nước và ngoài nước ủng hộ theo quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động Chữ thập đỏ.

- Các cơ quan thông tin đại chúng hưởng ứng lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố theo quy định của pháp luật.

- Các quỹ từ thiện kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố xảy ra trên địa bàn thuộc phạm vi hoạt động.

- Các doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có tư cách pháp nhân kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố. Khi thực hiện vận động nguồn đóng góp tự nguyện, các tổ chức có thông báo trên trang thông tin điện tử hoặc các phương tiện thông tin truyền thông cam kết về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, đối tượng hỗ trợ, thời gian thực hiện hỗ trợ và gửi bằng văn bản đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đặt trụ sở chính theo mẫu Thông báo ban hành kèm theo Nghị định này. Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm lưu trữ để theo dõi và cung cấp thông tin khi có yêu cầu của tổ chức, cá nhân đóng góp hoặc nhận hỗ trợ và cơ quan có thẩm quyền phục vụ công tác hướng dẫn, theo dõi, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.

- Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai kêu gọi, vận động nguồn đóng góp tự nguyện từ quốc tế trong các tình huống khẩn cấp về thiên tai. Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố.

Như vậy, việc vận động đóng góp tự nguyện để hỗ trợ khắc phục khó khăn do dịch bệnh được thực hiện một cách tự nguyện. Mọi hành vi ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp vào nguồn đóng góp tự nguyện đều được xem là vi phạm pháp luật. Đồng thời, việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện cũng được quy định cụ thể về nguyên tắc thực hiện và phương thức tiến hành, nhằm đảm bảo thực hiện đúng theo quy định của pháp luật.