Các bên tranh chấp có được tự lựa chọn hòa giải viên để tiến hành hòa giải hay không? Tranh chấp về quyền sử dụng đất có thuộc trường hợp được tiến hành hòa giải không?

Nội dung chính

• Tranh chấp về quyền sử dụng đất có thuộc trường hợp được tiến hành hòa giải không?
• Các bên tranh chấp có được tự lựa chọn hòa giải viên để tiến hành hòa giải ở cơ sở hay không?
• Tổ chức hòa giải tranh chấp về quyền sử dụng đất phải đảm bảo tuân thủ theo những nguyên tắc nào?

Tranh chấp về quyền sử dụng đất có thuộc trường hợp được tiến hành hòa giải không?

Theo Điều 3 Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013 quy định về phạm vi hòa giải như sau:

Phạm vi hòa giải ở cơ sở

1. Việc hòa giải ở cơ sở được tiến hành đối với các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật, trừ các trường hợp sau đây:

a) Mâu thuẫn, tranh chấp xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng;

b) Vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình, giao dịch dân sự mà theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự không được hòa giải;

c) Vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bị xử lý vi phạm hành chính;

d) Mâu thuẫn, tranh chấp khác không được hòa giải ở cơ sở theo quy định pháp luật.

2. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Đồng thời, cũng tại khoản 1 Điều 5 Nghị định 15/2014/NĐ-CP có quy định cụ thể về những trường hợp tiến hành hòa giải ở cơ sở như sau:

Phạm vi hòa giải ở cơ sở

1. Hòa giải ở cơ sở được tiến hành đối với các mâu thuẫn, tranh chấp, vi phạm pháp luật sau đây:

a) Mâu thuẫn giữa các bên (do khác nhau về quan niệm sống, lối sống, tính tình không hợp hoặc mâu thuẫn trong việc sử dụng lối đi qua nhà, lối đi chung, sử dụng điện, nước sinh hoạt, công trình phụ, giờ giấc sinh hoạt, gây mất vệ sinh chung hoặc các lý do khác);

b) Tranh chấp phát sinh từ quan hệ dân sự như tranh chấp về quyền sở hữu, nghĩa vụ dân sự, hợp đồng dân sự, thừa kế, quyền sử dụng đất;

...

Như vậy, có thể thấy tranh chấp về quyền sử dụng đất là một trong những trường hợp có thể tiến hành hòa giải ở cơ sở.

Lựa chọn hòa giải viên (Hình từ Internet)

Các bên tranh chấp có được tự lựa chọn hòa giải viên để tiến hành hòa giải ở cơ sở hay không?

Căn cứ theo Điều 17 Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013 quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong hòa giải như sau:

Quyền và nghĩa vụ của các bên trong hòa giải

1. Lựa chọn, đề xuất hòa giải viên, địa điểm, thời gian để tiến hành hòa giải.

2. Đồng ý hoặc từ chối hòa giải; yêu cầu tạm dừng hoặc chấm dứt hòa giải.

3. Yêu cầu việc hòa giải được tiến hành công khai hoặc không công khai.

4. Được bày tỏ ý chí và quyết định về nội dung giải quyết hòa giải.

5. Trình bày đúng sự thật các tình tiết của vụ, việc; cung cấp tài liệu, chứng cứ có liên quan.

6. Tôn trọng hòa giải viên, quyền của các bên có liên quan.

7. Không gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự tại địa điểm hòa giải.

Đồng thời, tại Điều 18 Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013 có quy định về việc phân công hòa giải viên như sau:

Phân công hòa giải viên

1. Tổ trưởng tổ hòa giải phân công hòa giải viên tiến hành hòa giải trong trường hợp các bên không lựa chọn hòa giải viên.

2. Tổ trưởng tổ hòa giải không phân công hòa giải viên tiến hành hòa giải nếu có căn cứ cho rằng hòa giải viên có quyền, lợi ích, nghĩa vụ liên quan đến vụ, việc hòa giải hoặc có lý do khác dẫn đến không thể bảo đảm khách quan, công bằng trong hòa giải.

3. Trong quá trình hòa giải, nếu hòa giải viên vi phạm nguyên tắc hoạt động hòa giải hoặc nghĩa vụ khác của hòa giải viên thì tổ trưởng tổ hòa giải phân công hòa giải viên khác thực hiện việc hòa giải.

Như vậy, theo những quy định nêu trên, anh và hàng xóm của mình có quyền được lựa chọn, đề xuất hòa giải viên để tiến hành hòa giải cho tranh chấp của mình. Trường hợp 2 bên không lựa chọn hòa giải viên thì lúc này Tổ trưởng tổ hòa giải mới phân công hòa giải viên tiến hành hòa giải.

Tổ chức hòa giải tranh chấp về quyền sử dụng đất phải đảm bảo tuân thủ theo những nguyên tắc nào?

Căn cứ theo Điều 4 Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013, khi tiến hành hòa giải tranh chấp về quyền sử dụng đất thì phải đảm bảo tuân thủ theo những nguyên tắc sau đây:

- Tôn trọng sự tự nguyện của các bên; không bắt buộc, áp đặt các bên trong hòa giải ở cơ sở.

- Bảo đảm phù hợp với chính sách, pháp luật của Nhà nước, đạo đức xã hội, phong tục, tập quán tốt đẹp của nhân dân; phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên trong gia đình, dòng họ và cộng đồng dân cư; quan tâm đến quyền, lợi ích hợp pháp của trẻ em, phụ nữ, người khuyết tật và người cao tuổi.

- Khách quan, công bằng, kịp thời, có lý, có tình; giữ bí mật thông tin đời tư của các bên, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 10 của Luật này.

- Tôn trọng ý chí, quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác; không xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng.

- Bảo đảm bình đẳng giới trong tổ chức và hoạt động hòa giải ở cơ sở.

- Không lợi dụng hòa giải ở cơ sở để ngăn cản các bên liên quan bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định của pháp luật hoặc trốn tránh việc xử lý vi phạm hành chính, xử lý về hình sự.