Ba tôi mất đột ngột mà không để lại di chúc, vậy phải làm như thế nào để chia tài sản thừa kế khi không có di chúc?

Nội dung chính

• Thừa kế theo pháp luật là gì?
•  Những trường hợp nào được thừa kế theo pháp luật?
• Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về thừa kế theo pháp luật?

Thừa kế theo pháp luật là gì?

Về khái niệm, thừa kế là việc dịch chuyển tài sản của người chết cho những người còn sống, tài sản để lại được gọi là di sản. Thừa kế được chia thành thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc.

Căn cứ vào quy định tại Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015 thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Mọi người đều có quyền thừa kế được quy định tại Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015:

Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

Người được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật sẽ không bị phụ thuộc vào mức độ năng lực hành vi của mình. Mọi cá nhân đều bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế của người chết.

 Những trường hợp nào được thừa kế theo pháp luật?

Về những trường hợp thừa kế theo pháp luật được quy định cụ thể tại Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 như sau: 

- Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

+ Không có di chúc;

+ Di chúc không hợp pháp;

+ Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

+ Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

- Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

+ Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

+ Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

+ Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Thừa kế theo pháp luật

Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào về thừa kế theo pháp luật?

Pháp luật Việt Nam quy định rằng việc chia thừa kế theo pháp luật sẽ chia theo hàng thừa kế. Theo quy định cụ thể tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 về người thừa kế theo pháp luật như sau: 

- Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

+ Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

+ Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

+ Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Lưu ý:

- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Như vậy, ba của bạn mất đột ngột và không để lại di chúc nên phần tài sản sẽ được chia theo pháp luật. Bạn có quyền được hưởng di sản theo pháp luật được quy định tại Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015: "Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc." Vì thế mẹ kế, hai em của bạn và bạn đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Mà những người thuộc cùng một hàng thừa kế thì sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau nên mẹ kế, hai em của bạn và bạn sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau.

Vậy nên, phần tài sản không để lại di chúc của ba bạn sẽ được chia theo pháp luật. Bạn cùng mẹ kế và hai em của bạn đều thuộc hàng thừa kế thứ nhất nên đều sẽ được nhận phần di sản bằng nhau.