Quy trình tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu đối với người lao động được thực hiện như thế nào?

Nội dung chính

• Mã số bảo hiểm xã hội có thời hạn bao lâu?
• Hồ sơ xin cấp mã số bảo hiểm xã hội lần đầu của người lao động bao gồm những giấy tờ gì?
• Quy trình tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu đối với người lao động được thực hiện như thế nào?
• Người sử dụng lao động phải đóng bảo hiểm xa hội lần đầu cho người lao động vào thời điểm nào?

Mã số bảo hiểm xã hội có thời hạn bao lâu?

Tại điểm 2.13 khoản 2 Điều 2 Quy trình ban hành kèm theo Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 có quy định như sau:

Giải thích từ ngữ

2. Giải thích từ ngữ

Trong Văn bản này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

2.13. Mã số BHXH: là số định danh cá nhân duy nhất của người tham gia do cơ quan BHXH cấp để ghi trên sổ BHXH, thẻ BHYT.

...

Hiện nay cũng không có bất kì văn bản nào quy định về thời hạn của mã số bảo hiểm xã hội.

Do vậy có thể hiểu, mã số bảo hiểm xã hội có hiệu lực vĩnh viễn đối với người được cấp (trừ trường hợp cá nhân bị cơ quan bảo hiểm hủy bỏ mã số bảo hiểm do có từ 02 sổ bảo hiểm trở lên).

Quy trình tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu đối với người lao động

Hồ sơ xin cấp mã số bảo hiểm xã hội lần đầu của người lao động bao gồm những giấy tờ gì?

Theo quy định tại Điều 23 Quy trình ban hành kèm theo Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, được sửa đổi bởi khoản 16 Điều 2 Quyết định 490/QĐ-BHXH năm 2023 có quy định như sau:

Đăng ký, điều chỉnh đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN; cấp sổ BHXH, thẻ BHYT

1. Thành phần hồ sơ

1.1. Người lao động

a) Đối với người lao động đang làm việc tại đơn vị:

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

- Trường hợp người lao động được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn: bổ sung Giấy tờ chứng minh (nếu có) theo Phụ lục 03.

b) Đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại Tiết a, c và d Điểm 1.7 Khoản 1 Điều 4:

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

- Hợp đồng lao động có thời hạn ở nước ngoài hoặc HĐLĐ được gia hạn kèm theo văn bản gia hạn HĐLĐ hoặc HĐLĐ được ký mới tại nước tiếp nhận lao động theo hợp đồng.

1.2. Đơn vị:

a) Tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK3-TS).

b) Danh sách lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN (Mẫu D02-TS).

2. Số lượng hồ sơ: 01 bộ.

Theo đó, để được cấp mã số bảo hiểm xã hội lần đầu thì người lao động cần chuẩn bị đầy các loại hồ sơ sau:

- Tờ khai TK1 – TS về việc tham gia bảo hiểm xã hội;

- Giấy tờ chứng minh mức hưởng nếu xét thấy bản thân được hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế cao hơn;

Nếu người lao động làm việc ở nước ngoài muốn đăng ký mã số bảo hiểm xã hội thì cần nộp:

- Hợp đồng có thời hạn ở nước ngoài, hoặc;

- Hợp đồng được gia hạn kèm văn bản gia hạn hoặc hợp đồng được ký mới tại nơi tiếp nhận lao động.

Quy trình tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu đối với người lao động được thực hiện như thế nào?

Theo nội dung hướng dẫn quy trình đăng ký, cấp sổ bảo hiểm xã hội tại Thủ tục số 1, Mục I Quyết định 222/QĐ-BHXH năm 2021, quy trình tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu đối với người lao động gồm các bước sau:

Bước 1: Kê khai, chuẩn bị các loại giấy tờ cần thiết;

Bước 2: Nộp hồ sơ cho doanh nghiệp;

Bước 3: Doanh nghiệp nộp hồ sơ để làm thủ tục báo tăng lao động tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu;

Bước 4: Sau không quá 05 ngày làm việc kể từ thời điểm nộp đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm cấp số bảo hiểm xã hội.

Bước 5: Doanh nghiệp tiếp nhận kết quả từ cơ quan bảo hiểm xã hội và phát sổ bảo hiểm cho doanh nghiệp.

Người sử dụng lao động phải đóng bảo hiểm xa hội lần đầu cho người lao động vào thời điểm nào?

Tại khoản 3 Điều 99 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định như sau:

Giải quyết đăng ký tham gia và cấp sổ bảo hiểm xã hội

...

3. Cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm cấp sổ bảo hiểm xã hội trong thời hạn sau đây:

a) 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc lần đầu;

b) 07 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lần đầu;

c) 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp cấp lại sổ bảo hiểm xã hội; trường hợp quá trình xác minh thời gian đóng bảo hiểm xã hội phức tạp thì không quá 45 ngày. Trường hợp không cấp thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do;

d) 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp điều chỉnh thông tin tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động thì cơ quan bảo hiểm xã hội phải cấp lại sổ bảo hiểm xã hội. Trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

...

Như vậy, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng, người sử dụng lao động nộp hồ sơ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.