Hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn có được không?

Nội dung chính

• Việc chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động khi kết hôn có phải là hành vi bị cấm?
• Hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn thì có bị vô hiệu không?
• Hành vi giao kết hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn thì bị xử phạt ra sao?

Việc chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động khi kết hôn có phải là hành vi bị cấm?

Tại khoản 8 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 quy định về khái niệm phân biệt đối xử trong lao động, cụ thể:

Giải thích từ ngữ

...

8. Phân biệt đối xử trong lao động là hành vi phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên dựa trên chủng tộc, màu da, nguồn gốc quốc gia hoặc nguồn gốc xã hội, dân tộc, giới tính, độ tuổi, tình trạng thai sản, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, tín ngưỡng, chính kiến, khuyết tật, trách nhiệm gia đình hoặc trên cơ sở tình trạng nhiễm HIV hoặc vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn, tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp có tác động làm ảnh hưởng đến bình đẳng về cơ hội việc làm hoặc nghề nghiệp.

Việc phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên xuất phát từ yêu cầu đặc thù của công việc và các hành vi duy trì, bảo vệ việc làm cho người lao động dễ bị tổn thương thì không bị xem là phân biệt đối xử.

Theo đó, hành vi phân biệt, loại trừ hoặc ưu tiên dựa trên tình trạng hôn nhân của người lao động được xem là hành vi phân biệt đối xử trong lao động. Như vậy việc người lao động bị buộc thôi việc vì lý do kết hôn trong giao kết hợp đồng là hành vi phân biệt đối xử trong lao động.

Căn cứ theo Điều 8 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động

1. Phân biệt đối xử trong lao động.

2. Ngược đãi người lao động, cưỡng bức lao động.

3. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

4. Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, tập nghề để trục lợi, bóc lột sức lao động hoặc lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người học nghề, người tập nghề vào hoạt động trái pháp luật.

5. Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.

6. Lôi kéo, dụ dỗ, hứa hẹn, quảng cáo gian dối hoặc thủ đoạn khác để lừa gạt người lao động hoặc để tuyển dụng người lao động với mục đích mua bán người, bóc lột, cưỡng bức lao động hoặc lợi dụng dịch vụ việc làm, hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để thực hiện hành vi trái pháp luật.

7. Sử dụng lao động chưa thành niên trái pháp luật.

Như vậy, hành vi giao kết hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn là hành vi bị nghiêm cấm đối trong lĩnh vực lao động.

Ngoài ra việc chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp này cũng vi phạm quy định về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người sử dụng lao động được quy định tại Điều 36 Bộ luật Lao động 2019.

Hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn có được không? (hình từ internet)

Hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn thì có bị vô hiệu không?

Căn cứ theo Điều 49 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Hợp đồng lao động vô hiệu

1. Hợp đồng lao động vô hiệu toàn bộ trong trường hợp sau đây:

a) Toàn bộ nội dung của hợp đồng lao động vi phạm pháp luật;

b) Người giao kết hợp đồng lao động không đúng thẩm quyền hoặc vi phạm nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động quy định tại khoản 1 Điều 15 của Bộ luật này;

c) Công việc đã giao kết trong hợp đồng lao động là công việc mà pháp luật cấm.

2. Hợp đồng lao động vô hiệu từng phần khi nội dung của phần đó vi phạm pháp luật nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của hợp đồng.

Căn cứ theo Điều 15 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động

1. Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.

2. Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.

Theo đó, khi hợp đồng lao động được giao kết trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội thì hợp đồng đó vô hiệu. Trường hợp một số phần của hợp đồng giao kết trái pháp luật mà không ảnh hưởng đến phần còn lại của hợp đồng thì hợp đồng đó vô hiệu từng phần.

Như vậy, Hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn thuộc trường hợp hợp đồng vô hiệu. Việc xử lý hợp đồng vô hiệu sẽ theo quy định tại Điều 51 Bộ luật lao động 2019 (được hướng dẫn bởi Mục 3 Chương III Nghị định 145/2020/NĐ-CP).

Hành vi giao kết hợp đồng lao động chứa điều khoản buộc thôi việc đối với người lao động khi kết hôn thì bị xử phạt ra sao?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 8 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về vấn đề này như sau:

Vi phạm về tuyển dụng, quản lý lao động

...

2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

a) Phân biệt đối xử trong lao động trừ các hành vi phân biệt đối xử quy định tại điểm d khoản 1 Điều 13, khoản 2 Điều 23, khoản 1 Điều 36 và khoản 2 Điều 37 Nghị định này;

b) Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia;

c) Không báo cáo tình hình thay đổi về lao động theo quy định;

d) Không lập sổ quản lý lao động hoặc lập sổ quản lý lao động không đúng thời hạn hoặc không đảm bảo các nội dung cơ bản theo quy định pháp luật.

...

Lưu ý: theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt quy định trên đây là mức phạt đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Như vậy, người sử dụng lao động có thể sẽ bị xử phạt hành chính từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với tổ chức nếu có hành vi phân biệt đối xử trong lao động (trừ những hành vi quy định tại điểm d khoản 1 Điều 13, khoản 2 Điều 23, khoản 1 Điều 36 và khoản 2 Điều 37 Nghị định 12/2022/NĐ-CP thì sẽ có những mức phạt cụ thể khác).