Phương thức sản xuất là gì? Ví dụ cụ thể về phương thức sản xuất?

Nội dung chính

• Phương thức sản xuất là gì?
• Ví dụ cụ thể về phương thức sản xuất?
• Hành vi nào bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động hiện nay?

Phương thức sản xuất là gì?

Sản xuất vật chất được tiến hành bằng phương thức sản xuất nhất định. Phương thức sản xuất là cách thức con người thực hiện quá trình sản xuất vật chất ở những giai đoạn lịch sử nhất định của xã hội loài người.

Mỗi xã hội được đặc trưng bằng một phương thức sản xuất nhất định. Sự thay thế kế tiếp nhau của các phương thức sản xuất trong lịch sử quyết định sự phát triển của xã hội loài người từ thấp đến cao.

Trong sản xuất, con người có "quan hệ song trùng": một mặt là quan hệ giữa người với tự nhiên, biểu hiện ở lực lượng sản xuất; mặt khác là quan hệ giữa người với người, tức là quan hệ sản xuất.

Phương thức sản xuất chính là sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và quan hệ sản xuất tương ứng.

Phương thức sản xuất là cách thức mà con người tổ chức và thực hiện quá trình sản xuất để tạo ra của cải vật chất. Nó bao gồm hai thành phần chính:

- Lực lượng sản xuất: Bao gồm tư liệu sản xuất (công cụ lao động, máy móc, nguyên liệu) và người lao động. Đây là yếu tố quyết định năng suất và hiệu quả của quá trình sản xuất.

- Quan hệ sản xuất: Là mối quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất, bao gồm quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất, quan hệ trong tổ chức và quản lý sản xuất, và quan hệ phân phối sản phẩm.

Phương thức sản xuất phản ánh cách mà xã hội tổ chức và quản lý các nguồn lực để tạo ra giá trị, đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Mỗi giai đoạn lịch sử có một phương thức sản xuất đặc trưng, tạo nên đặc điểm và kết cấu xã hội.

Phương thức sản xuất là gì? Ví dụ cụ thể về phương thức sản xuất? (Hình từ Internet)

Ví dụ cụ thể về phương thức sản xuất?

Xét giai đoạn phong kiến, phương thức sản xuất của xã hội phong kiến là cách thức tổ chức và thực hiện quá trình sản xuất trong thời kỳ phong kiến. Đây là một phương thức sản xuất đặc trưng bởi chế độ sở hữu phong kiến về tư liệu sản xuất, chủ yếu là ruộng đất, và sự lệ thuộc của người nông dân vào địa chủ hoặc lãnh chúa. Dưới đây là một số đặc điểm chính:

Đặc điểm của phương thức sản xuất phong kiến:

- Sở hữu ruộng đất: Ruộng đất là tư liệu sản xuất chính và thuộc sở hữu của vua chúa, địa chủ hoặc lãnh chúa. Người nông dân không sở hữu ruộng đất mà phải thuê hoặc làm việc trên đất của địa chủ.

- Quan hệ sản xuất: Quan hệ sản xuất trong xã hội phong kiến là quan hệ giữa địa chủ và nông dân. Địa chủ cho nông dân thuê đất để canh tác và thu địa tô (một phần sản phẩm hoặc tiền thuê đất) từ nông dân.

- Công cụ lao động: Công cụ lao động chủ yếu là thủ công, trình độ kỹ thuật thấp. Nông dân sử dụng các công cụ đơn giản như cày, cuốc để canh tác trên ruộng đất.

- Quy mô sản xuất: Quy mô sản xuất nhỏ, chủ yếu là sản xuất tự cung tự cấp. Nông dân sản xuất để đáp ứng nhu cầu của gia đình và nộp địa tô cho địa chủ.

Ví dụ cụ thể:

- Châu Âu thời Trung Cổ: Trong các lãnh địa phong kiến ở châu Âu, lãnh chúa sở hữu đất đai và nông dân làm việc trên đất của họ. Nông dân phải nộp một phần sản phẩm thu hoạch hoặc tiền thuê đất cho lãnh chúa.

- Việt Nam thời phong kiến: Ở Việt Nam, ruộng đất thuộc sở hữu của vua chúa và các quan lại. Nông dân phải nộp thuế và làm lao dịch cho nhà nước hoặc địa chủ.

Phương thức sản xuất phong kiến đã tồn tại trong một thời gian dài và có ảnh hưởng sâu sắc đến cấu trúc xã hội và kinh tế của các quốc gia phong kiến.

Hành vi nào bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động hiện nay?

Theo Điều 8 Bộ luật Lao động 2019 quy định thì các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động hiện nay gồm:

- Phân biệt đối xử trong lao động.

- Ngược đãi người lao động, cưỡng bức lao động.

- Quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

- Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, tập nghề để trục lợi, bóc lột sức lao động hoặc lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người học nghề, người tập nghề vào hoạt động trái pháp luật.

- Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia đối với nghề, công việc phải sử dụng lao động đã được đào tạo hoặc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.

- Lôi kéo, dụ dỗ, hứa hẹn, quảng cáo gian dối hoặc thủ đoạn khác để lừa gạt người lao động hoặc để tuyển dụng người lao động với mục đích mua bán người, bóc lột, cưỡng bức lao động hoặc lợi dụng dịch vụ việc làm, hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để thực hiện hành vi trái pháp luật.

- Sử dụng lao động chưa thành niên trái pháp luật.