Khái niệm ý thức? Ví dụ về ý thức? Nguồn gốc ý thức ra sao? Người lao động cần có ý thức thực hiện các nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động?

Nội dung chính

• Khái niệm ý thức? Ví dụ về ý thức?
• Nguồn gốc ý thức ra sao?
• Người lao động cần có ý thức thực hiện các nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động?

Khái niệm ý thức? Ví dụ về ý thức?

Khái niệm ý thức: Ý thức là một khía cạnh phức tạp của trí não con người, bao gồm nhận thức, cảm xúc, ý niệm về bản thân và thế giới xung quanh, và khả năng tự nhận biết. Nó không chỉ đơn giản là khả năng nhận biết và hiểu biết, mà còn bao gồm khả năng tự nhận thức về quan điểm, giá trị, và mục tiêu cá nhân.

Ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan vào đầu óc con người, là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Nó bao gồm toàn bộ sản phẩm của những hoạt động tinh thần của con người, như tri thức, kinh nghiệm, trạng thái tình cảm, ước muốn, hy vọng, ý chí, và niềm tin.

Từ khái niệm ý thức ta có thể đưa ra một số ví dụ về ý thức trong cuộc sống hàng ngày:

- Ý thức về giao thông: Khi tham gia giao thông, người lái xe biết rằng phải tuân thủ các quy tắc như dừng lại khi đèn đỏ, đi đúng làn đường, và nhường đường cho người đi bộ. Đây là biểu hiện của ý thức chấp hành luật lệ giao thông.

- Ý thức về môi trường: Một người có ý thức về môi trường sẽ phân loại rác thải, tiết kiệm nước, và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Họ hiểu rằng hành động của mình có thể ảnh hưởng đến môi trường sống của cộng đồng.

- Ý thức về sức khỏe: Một người có ý thức về sức khỏe sẽ duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Họ nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe bản thân.

- Ý thức về trách nhiệm xã hội: Khi tham gia các hoạt động tình nguyện hoặc đóng góp cho các quỹ từ thiện, một người thể hiện ý thức về trách nhiệm xã hội. Họ nhận thức được vai trò của mình trong việc giúp đỡ cộng đồng và cải thiện xã hội.

Khái niệm ý thức? Ví dụ về ý thức? Nguồn gốc ý thức ra sao? Người lao động cần có ý thức thực hiện các nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động? (Hình từ Internet)

Nguồn gốc ý thức ra sao?

Nguồn gốc ý thức có thể được phân thành hai khía cạnh chính: nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội.

- Nguồn gốc tự nhiên:

+ Bộ óc con người: Ý thức là thuộc tính của bộ óc con người, một dạng vật chất có tổ chức cao. Bộ óc càng phát triển, khả năng nhận thức và tư duy của con người càng phong phú và sâu sắc.

+ Mối quan hệ với thế giới khách quan: Thế giới khách quan tác động đến bộ óc con người thông qua các giác quan, tạo ra quá trình phản ánh sáng tạo và năng động. Quá trình này giúp con người nhận thức và hiểu biết về thế giới xung quanh.

- Nguồn gốc xã hội:

+ Lao động và ngôn ngữ: Lao động là hoạt động cơ bản giúp con người tương tác với thế giới và phát triển ý thức. Ngôn ngữ là công cụ quan trọng giúp con người giao tiếp, truyền đạt kinh nghiệm và tri thức, từ đó phát triển ý thức.

+ Quan hệ xã hội: Ý thức không chỉ là sản phẩm của cá nhân mà còn là kết quả của các mối quan hệ xã hội. Sự tương tác và giao tiếp giữa con người với nhau trong xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển ý thức.

Người lao động cần có ý thức thực hiện các nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động?

Theo Điều 5 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Quyền và nghĩa vụ của người lao động

1. Người lao động có các quyền sau đây:

a) Làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ nghề nghiệp; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

b) Hưởng lương phù hợp với trình độ, kỹ năng nghề trên cơ sở thỏa thuận với người sử dụng lao động; được bảo hộ lao động, làm việc trong điều kiện bảo đảm về an toàn, vệ sinh lao động; nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể;

c) Thành lập, gia nhập, hoạt động trong tổ chức đại diện người lao động, tổ chức nghề nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật; yêu cầu và tham gia đối thoại, thực hiện quy chế dân chủ, thương lượng tập thể với người sử dụng lao động và được tham vấn tại nơi làm việc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình; tham gia quản lý theo nội quy của người sử dụng lao động;

d) Từ chối làm việc nếu có nguy cơ rõ ràng đe dọa trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe trong quá trình thực hiện công việc;

đ) Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động;

e) Đình công;

g) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

2. Người lao động có các nghĩa vụ sau đây:

a) Thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và thỏa thuận hợp pháp khác;

b) Chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động; tuân theo sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động;

c) Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động.

Theo đó người lao động cần có ý thức thực hiện nghĩa vụ gì trong quan hệ lao động, các nghĩa vụ đó bao gồm:

- Thực hiện thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động và thỏa thuận hợp pháp khác;

- Chấp hành nội quy lao động, kỷ luật lao động; tuân theo sự điều hành, quản lý, giám sát của người sử dụng lao động;

- Thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, BHXH, BHYT, BHTN và an toàn, vệ sinh lao động.