Căn cứ Điều 1 Pháp lệnh năm 2008 sửa đổi điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003, quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện cuộc vận động dân số và kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản gồm:
Quyết định thời gian và khoảng cách sinh con;
Sinh 1 hoặc 2 con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định;
Bảo vệ sức khoẻ, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các nghĩa vụ khác liên quan đến sức khỏe sinh sản.
Như vậy, theo quy định trên mỗi cặp vợ chồng, cá nhân chỉ được sinh từ 1 đến 2 con trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
Những trường hợp đặc biệt được Chính phủ quy định như sau:
Theo quy định tại Điều 2 nghị định 20/2010/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số, những trường hợp sinh con thứ 3 không vi phạm quy định sinh 1 hoặc 2 con bao gồm:
Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu cả hai hoặc một trong hai người thuộc dân tộc có số dân dưới 10.000 người hoặc thuộc dân tộc có nguy cơ suy giảm số dân (tỷ lệ sinh nhỏ hơn hoặc bằng tỷ lệ chết) theo công bố chính thức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
Cặp vợ chồng sinh lần thứ nhất mà sinh 3 con trở lên;
Cặp vợ chồng đã có một con đẻ, sinh lần thứ hai mà sinh 2 con trở lên;
Cặp vợ chồng sinh lần thứ 3 trở lên, nếu tại thời điểm sinh chỉ có một con đẻ còn sống, kể cả con đẻ đã cho làm con nuôi;
Cặp vợ chồng sinh con thứ ba, nếu đã có hai con đẻ nhưng một hoặc cả hai con bị dị tật hoặc mắc bệnh hiểm nghèo không mang tính di truyền, đã được Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương xác nhận (mặc dù Chính phủ đã giao Bộ Y tế xây dựng Danh mục dị tật và các bệnh hiểm nghèo để xác định đối tượng không vi phạm quy định sinh 1 hoặc 2 con, nhưng đến nay Bộ này vẫn chưa ban hành danh mục này, do đó việc xác định dị tật, bệnh hiểm nghèo không mang tính di truyền sẽ được căn cứ vào kết luận cụ thể của Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc cấp Trung ương);
Phụ nữ chưa kết hôn sinh một hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh.
Cặp vợ chồng mà một hoặc cả hai người đã có con riêng (con đẻ), sinh một con hoặc hai con, nếu một trong hai người đã có con riêng (con đẻ); Sinh một con hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh, nếu cả hai người đã có con riêng (con đẻ). Quy định này không áp dụng cho trường hợp hai người đã từng có hai con chung trở lên và các con hiện đang còn sống.
Ảnh minh họa